Η Mη «έκδοση» των 8 ως καταλύτης της Τουρκικής προκλητικότητας

Στις 26 Ιανουαρίου ο Άρειος Πάγος απέρριψε το τουρκικό αίτημα για έκδοση των οκτώ Τούρκων αξιωματικών, οι οποίοι είχαν διαφύγει από τη χώρα τους με ελικόπτερο την επαύριο του αποτυχημένου πραξικοπήματος του Ιουλίου. 

Αιτία της απόφασης ήταν ότι στη χώρα τους δεν θα έχαιραν μεταχείρισης βάσει των κανόνων που υπαγορεύει το διεθνές δίκαιο και, εν γένει, ο Δυτικός Πολιτισμός. (Ellis and Labropoulou, 2017)

Η πράξη αυτή έδωσε στην Άγκυρα την τέλεια δικαιολογία για να κλιμακώσει την αναθεωρητική ατζέντα που πάγια έχει εις βάρος της χώρας μας. 

Άμεσα το Τουρκικό ΥΠΕΞ εξέδωσε δηλώσεις πως η στάση της Ελλάδας είναι αδικαιολόγητη, απειλώντας με αντίποινα.

Οι Τουρκικές ενέργειες και η Ελληνική αντίδραση

Τα απειλούμενα αντίποινα εκδηλώθηκαν άμεσα. Στις 29 Ιανουαρίου, μόλις τρεις ημέρες μετά την απόφαση του Αρείου Πάγου, ο Τούρκος αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, Akar Hulusi, συνοδευόμενος από τους αρχηγούς των τριών Κλάδων, επιβιβάζεται σε μία πυραυλάκατο και, συνοδευόμενος από δύο σκάφη ειδικών επιχειρήσεων που μετέφεραν αμφίβιους καταδρομείς, μπαίνει σε ελληνικά χωρικά ύδατα και κάνει τον περίπλου των Ιμίων στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Καλύμνου.

Το γεγονός σήμανε συναγερμό στις ελληνικές δυνάμεις, και στο σημείο έσπευσαν άμεσα σκάφη του Λιμενικού, τα οποία ενημέρωσαν τους Τούρκους ότι έχουν παραβιάσει τα ελληνικά χωρικά ύδατα. 

Την κατάσταση, επίσης, παρακολουθούσε και κανονιοφόρος του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ είχαν κινητοποιηθεί και τα ναυτικά παρατηρητήρια της περιοχής. 

Λίγα λεπτά μετά, τα Τουρκικά σκάφη αποχώρησαν χωρίς να σημειωθεί άλλο επεισόδιο. (France-Presse, 2017)

Advertisement

Το περιστατικό στα Ίμια ωστόσο δεν σταματά εκεί καθώς, μόλις δύο μέρες μετά, στις 31 Ιανουαρίου, ο Έλληνας ΥΠΑΜ πετά με ελικόπτερο πάνω από το νησιωτικό σύμπλεγμα των Ιμίων, για να καταθέσει στεφάνι για το θάνατο των Ελλήνων στρατιωτικών το 1996 κατά την κρίση στη περιοχή. 

Η πράξη προκαλεί με τη σειρά της στρατιωτική αντίδραση από την πλευρά της Άγκυρας, η οποία κινητοποιεί ζεύγος F16 και τα στέλνει στην περιοχή για να παρενοχλήσουν το ελικόπτερο του Υπουργού.

Τις επόμενες ημέρες η Τουρκία κλιμάκωσε την πάγια τακτική των παραβιάσεων του Εθνικού Εναέριου Χώρου μας, με -συχνά- οπλισμένα αεροσκάφη. (Πρώτο Θέμα, 2017). 

Επιπρόσθετα, στις 09/02 το τουρκικό ναυτικό εξέδωσε ενημέρωση (NAVTEX) σύμφωνα με την οποία το τουρκικό ωκεανογραφικό Cesme, το οποίο ανήκει στο πολεμικό ναυτικό της γείτονος χώρας, θα εκτελούσε έρευνες στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Λέσβου και Σκύρου (ΣΚΑΪ, 2017). 

Η ελληνική πλευρά αντέδρασε και ακύρωσε τη NAVTEX, ενημερώνοντας πως, στην περιοχή αυτή, υπεύθυνη για την έκδοση οδηγιών είναι η χώρα μας.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε το μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών που βρίσκονται στα απέναντι παράλια, και τους οποίους η Τουρκία χρησιμοποιεί ως μοχλό πίεσης τόσο προς τη χώρα μας, όσο και προς την ΕΕ. Αν και από το Μάρτιο του 16’ υπάρχει συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας για συγκράτηση των ροών, τις περασμένες μέρες καταγράφηκε μικρή άνοδος των ροών κυρίως προς τη Λέσβο και τη Χίο.

Τι θέλει να πετύχει η Άγκυρα;

Αν και, βλέποντας τα γεγονότα, κάποιος θα μπορούσε να ανησυχήσει, η αλήθεια είναι πως τέτοια περιστατικά συντηρούνται στην περιοχή από τη δεκαετία του ’90, με περιόδους έξαρσης και φάσεις ύφεσης. 

Η νόρμα θέλει την αναθεωρητική Τουρκία να προκαλεί, και την Ελλάδα να αντιδρά στα πλαίσια της προστασίας του status quo. 

Όταν πια τα πράγματα κλιμακωθούν αρκετά, η τουρκική πλευρά υποχωρεί και επαναλαμβάνει το ίδιο σκηνικό, εν ευθέτω χρόνω, κάπου αλλού στο Αιγαίο.

Αυτό στο οποίο γινόμαστε μάρτυρες είναι περισσότερο ένα σκηνικό διπλωματικής και πολιτικής απόπειρας να κερδηθούν εντυπώσεις, παρά το στήσιμο κάποιας μελλοντικής στρατιωτικής αναμέτρησης. 

Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν σημαίνει ότι πρέπει να εφησυχάζουμε. 

Ένας λάθος χειρισμός, από μία εκ των δύο πλευρών, θα μπορούσε να προκαλέσει ραγδαία κλιμάκωση – κάτι το οποίο χαρακτηρίζεται ως ‘ατύχημα’ και, δυνητικα, οδηγεί μέχρι την εκδήλωση θερμού επεισοδίου. 

Αυτό, για παράδειγμα, έγινε το Μάιο του 2006 όταν, ως απόρροια ενός τέτοιου περιστατικού, σημειώθηκε ο θάνατος του Σμηναγού Κωνσταντίνου Ηλιάκη. 

Μετά από το περιστατικό αυτό υπήρξε μια μακρά περίοδος σχετικής ηρεμίας στο Αιγαίο, καθώς και οι δύο πλευρές ήρθαν αντιμέτωπες με τον κίνδυνο ενός θερμού επεισοδίου το οποίο δεν ήθελαν.

Με αυτό το δεδομένο, λοιπόν, δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε τί πραγματικά θέλει να πετύχει η Τουρκία. 

Η απάντηση σε αυτό είναι απλή. Εντυπώσεις. 

Με τη γείτονα χώρα να περνάει κρίση τόσο στο εξωτερικό, στο μέτωπο της Συρίας αλλά και στις σχέσεις της με την ΕΕ, όσο και στο εσωτερικό, με τη μεγάλη καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις μεγάλες εκκαθαρίσεις στο στρατό, ο Erdogan ζητάει πολιτικές νίκες όπου και όπως μπορεί. 

Η μη έκδοση των οκτώ αξιωματικών στα μάτια του φαντάζει ως μία πράξη τόσο αμφισβήτησης προς αυτόν, όσο και μια ευκαιρία να συσπειρώσει το εσωτερικό ακροατήριο του, και να πετύχει μία πολιτική νίκη εναντίον ενός αντιπάλου που αντιλαμβάνεται ως αδύναμο. 

Έτσι, η τουρκική πλευρά εξαντλεί τη σπουδή της με σκοπό να υπενθυμίσει στο διεθνές σύστημα τις «γκρίζες ζώνες», την ύπαρξη των οποίων διατείνεται – την ύπαρξη, δηλαδή, θαλάσσiων περιοχών οι οποίες δεν ανήκουν αποκλειστικά στην Ελλάδα, και τις οποίες η Τουρκία μπορεί να χρησιμοποιεί ανενόχλητη. Παράλληλα, μέσω μεγάλης προβολής από τα τουρκικά ΜΜΕ -να σημειωθεί ότι σε μεγάλο βαθμό ελέγχονται από τον Erdogan- η κυβέρνηση, εφευρίσκοντας έναν εξωτερικό εχθρό που επιβουλεύεται την Άγκυρα, θέλει να συσπειρώσει τη θέση της.

Η Προσφυγική Διάσταση

Το νέο στοιχείο που έχει, ωστόσο, αυτή η -κατά τα άλλα- τετριμμένη κρίση είναι η προσφυγική διάσταση. 

Αυτή δίνει στην Άγκυρα τη δυνατότητα να προβαίνει σε ηπιότερου χαρακτήρα κλιμάκωση από τη στρατιωτική, μέσω του ανοίγματος της «στρόφιγγας» των βαρκών προς τα ελληνικά νησιά. 

Η δυνατότητα αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική, αφού πλέον η Τουρκία μπορεί να απαντά σε ενδεχόμενη ήττα της, πολιτική, διπλωματική ή ακόμα και στρατιωτική, με την αποστολή λαθρομεταναστών από την τεράστια δεξαμενή που ζει στο εσωτερικό της.

Η Ελλάδα, γνωρίζοντας την κατάσταση, περιορίζει μέσωμίας άτυπης αποτροπής τις δράσεις της, κάτι το οποίο δυσχεραίνει σημαντικά τη θέση της. 

Η Τουρκία, από την πλευρά της, έχει τη δυνατότητα να γίνεται πιο προκλητική, αφού η αποστολή λαθρομεταναστών προς τον ελλαδικό χώρο αποτελεί ηπιότερο μέτρο από τη στρατιωτική δράση, και μπορεί εύκολα να τη δικαιολογήσει σε ένα διεθνές ακροατήριο σε σχέση με το αν χρησιμοποιούσε βία.

Συμπεράσματα

Η Ελλάδα ανέκαθεν αποτελούσε μία χώρα που προασπιζόταν την περιφερειακή σταθερότητα, χωρίς να έχει αναθεωρητικές θέσεις. Αυτό σημαίνει πως ενώ δεν θέλει να επεκταθεί εις βάρος των γειτόνων της, πρέπει εντούτοις να μείνει σταθερή στην υπεράσπιση των δικών της συνόρων και των δικών της αξιών.

Η τελευταία εκδήλωση της τουρκικής προκλητικότητας πρέπει να συνεχίσει να αντιμετωπίζεται στα πλαίσια της διεθνούς νομιμότητας, χωρίς να επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να διολισθήσουν στον εύκολο λαϊκισμό. Η προκλητικότητα αυτή δεν είναι ούτε η πρώτη που βλέπουμε και, μάλλον, δεν θα είναι και η τελευταία. Αυτό σημαίνει πως, σκοπός της Ελλάδας θα πρέπει να είναι να δείξει στη διεθνή κοινότητα πως αποτελεί τον παράγοντας της σταθερότητας στην περιοχή, είτε υπερασπίζοντας τα θαλάσσια σύνορα της Δύσης, είτε τις βασικές δυτικές αξίες – όπως αυτή της δίκαιης δίκης.

ΠΗΓΗ: powerpolitics.eu - ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Πηγές:

Ellis, R. and Labropoulou, E. (2017) Greece won’t extradite 8 Turkish military officers; turkey protests. 

Available at: http://edition.cnn.com/2017/01/26/world/greece-wont-extradite-turkish-officers (Accessed: 19 February 2017).

France-Presse, A. (2017) Greek and Turkish warships in standoff in Aegean sea. Available at: https://www.theguardian.com/world/2017/jan/30/greek-and-turkish-warships-in-standoff-in-aegean-sea (Accessed: 19 February 2017).

Πρώτο Θέμα (2017) Αυξάνεται η τουρκική προκλητικότητα: 16 παραβιάσεις από μαχητικά στο Αιγαίο. 

Available at: http://www.protothema.gr/greece/article/652329/auxanetai-i-tourkiki-proklitikotita-16-paraviaseis-apo-mahitika-sto-aigaio (Accessed: 19 February 2017).

ΣΚΑΪ (2017) Κλιμακώνoυν την ένταση οι Τούρκοι: Έβγαλαν το CESME για έρευνες στο Αιγαίο. 

Available at: http://www.skai.gr/news/greece/article/338519/klimakonoun-tin-edasi-oi-tourkoi-evgalan-to-cesme-gia-ereunes-sto-aigaio/ (Accessed: 19 February 2017).

 Advertisement