Η επέκταση των παραβιάσεων στο Βόρειο Αιγαίο

                          Η Τουρκία επεκτείνεται
Το τελευταίο διάστημα έχει καταγραφεί μια αλλαγή της Τουρκικής πολιτικής στο Ανατολικό Αιγαίο, η οποία χαρακτηρίζεται από κλιμάκωση των παραβιάσεων τόσο του εθνικού εναέριου χώρου μας, όσο και των χωρικών μας υδάτων. 

Η νέα αυτή επεκτατική πολιτική ξεκίνησε να υλοποιείται μετά την άφιξη του ΝΑΤΟ στην περιοχή για την προστασία των θαλασσίων μας συνόρων από τη μαζική εισροή λαθρομεταναστών, και σκόπιμο είναι να δούμε τόσο τα κίνητρα, όσο και τις στοχεύσεις αυτής της επεκτατικής στάσης.

Τα περιστατικά

Το κυριότερο -μέχρι σήμερα- περιστατικό έλαβε χώρα στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Οινουσσών, πέριξ της Χίου, την 16 Απριλίου. 

Τότε, σκάφη του Λιμενικού Σώματος και του Πολεμικού Ναυτικού ενεπλάκησαν με αντίστοιχα τουρκικά, όταν τα δεύτερα επιχείρησαν να συλλάβουν Έλληνα ψαρά που ψάρευε στα ελληνικά χωρικά ύδατα. 

Τα τουρκικά σκάφη δεν δίστασαν να στρέψουν τις κάνες των πυροβόλων τους κατά των ελληνικών σκαφών, δημιουργώντας έτσι συνθήκες θερμού επεισοδίου.

Παράλληλα άρχισαν να εκδηλώνονται αυξημένες σε αριθμό παραβάσεις και παραβιάσεις του εθνικού μας εναερίου χώρου. 

Η πρακτική της de facto αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στους αιθέρες από την Τουρκία είναι μακρόχρονη, αλλά από την άνοιξη και μετά τα κρούσματα αυξήθηκαν εντυπωσιακά, σε περίπου 30-40 καθημερινά, στοχεύοντας κυρίως την περιοχή του Βορείου Αιγαίου (Μυτιλήνη – Χίο).

Επιπλέον αυτών, η Τουρκία προσπάθησε να διεθνοποιήσει τις αξιώσεις της κατά της Ελλάδας και με νομικά μέσα, ζητώντας την έκδοση σε αυτή του Έλληνα πιλότου που το 1996 -κατά δήλωσή τους- κατέρριψε τουρκικό αεροσκάφος, σκοτώνοντας τον χειριστή του.

Το αίτημα απορρίφθηκε από τον Άρειο Πάγο που το εξέτασε, κάτι τέτοιο όμως δεν απέτρεψε την τουρκική εισαγγελία από το να ζητήσει διεθνή συνδρομή για το δήθεν έγκλημα κατά της ακεραιότητας της.

Οι σκοποί της αναθεωρητικής στάσης

Το 1996 η Τουρκία προσπάθησε να δημιουργήσει «Γκρίζες Ζώνες» στο Αιγαίο με την κρίση των Ιμίων.

Η αμφισβήτηση των ελληνικών συνόρων από την Τουρκία σίγουρα δεν είναι κάτι το καινούργιο. Περιοδικά η χώρα μας ήταν πεδίο ξεσπάσματος τόσο της εγγενούς επεκτατικότητας της γείτονος, όσο και των εσωτερικών της προβλημάτων (κρίση υδρογραφικού Sismik, κρίση Ιμίων).

Την τελευταία πενταετία η Τουρκία έχει υιοθετήσει αναθεωρητική στάση προς τους γείτονες της, προσπαθώντας να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της στις περιοχές της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 

Στη σφαίρα επιρροής της προσπάθησε να βάλει τόσο την Αίγυπτο, επί προεδρίας του ισλαμιστή Μόρσι, όσο και τη Συρία με την παροχή βοήθειας προς τους τζιχαντιστές, και την ελπίδα ο πρόεδρος Ασσάντ να ανατραπεί. 

Και οι δύο απόπειρες στέφθηκαν από αποτυχία, και η Άγκυρα χρειαζόταν γρήγορα μία νίκη που θα μπορούσε να παρουσιάσει στο εσωτερικό της ακροατήριο και να το συσπειρώσει.

Επόμενος στόχος κρίθηκε πως μπορεί να είναι η Ελλάδα, με τα γνωστά οικονομικά προβλήματά της και τα όποια αποτελέσματα μπορεί αυτά να έχουν στις αμυντικές της ικανότητες.

Για την Τουρκία, η δυνατότητα να αρχίσει την επεκτατική της πολιτική δόθηκε με το ξέσπασμα της προσφυγικής κρίσης. 

Τότε κρίθηκε αναγκαία η παρέμβαση του ΝΑΤΟ για την προστασία των θαλασσίων συνόρων της ΕΕ. Αυτό έδωσε μια πρώτης τάξης ευκαιρία στην Άγκυρα να δώσει στις αξιώσεις της διεθνή προβολή.

Με το ΝΑΤΟ στην περιοχή, η Τουρκία είδε την ευκαιρία να ανοίξει νέο μέτωπο και να προσπαθήσει να δημιουργήσει γκρίζες ζώνες όχι μόνο στα Δωδεκάνησα, αλλά και στο υπόλοιπο Αιγαίο. 

Κάτι τέτοιο της εξασφαλίζει πως οι αξιώσεις της θα ακουστούν στο ΝΑΤΟν και μέσω αυτού θα φτάσουν μέχρι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. 

Έτσι θα δημιουργηθεί η εικόνα στη διεθνή κοινότητα ότι το Αιγαίο δεν έχει αποκλειστικό κυρίαρχο την Ελλάδα, αλλά πως εκεί εκτυλίσσεται μία κατάσταση που ίσως επιβάλλει τη διχοτόμησή του.

Το δεύτερο όφελος που έχει η Τουρκία με τη νέα της επεκτατική στάση είναι η σταδιακή κόπωση και φθορά των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. 

Ο βασικός άξονας της τουρκικής στρατηγικής είναι πως με δεδομένη την οικονομική ανικανότητα των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων να ανανεώνουν τις φθορές τους, μακροπρόθεσμα -λόγω οικονομικών αδυναμιών- θα υποχρεωθούν να υποχωρήσουν, αν τους ασκηθεί αυτού του είδους η πίεση. 

Έτσι, πιστεύουν ότι εάν παραβιάζουν επί μακρόθεν τα σύνορα μας, θα πετύχουν τελικά την de facto διχοτόμηση του Αιγαίου σε όλο του το μήκος, κάτι που αποτελεί πάγια αξίωση της Άγκυρας τις τελευταίες δεκαετίες.

Ο τρίτος αντικειμενικός σκοπός που η Τουρκία προσπαθεί να πετύχει, είναι η συσπείρωση του εσωτερικού της κοινού όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με κάποια εσωτερική πολιτική κρίση. 

Η πρακτική αυτή μετά βίας κομίζει δάφνες καινοτομίας, καθώς χρησιμοποιείται πάγια από απολυταρχικά και ημι-δημοκρατικά συστήματα που αντιμετωπίζουν αστάθεια στο πολιτικό τους μέτωπο. 

Στις περιπτώσεις αυτές η πολιτική ελίτ, που θέλει να σταθεροποιήσει τη θέση της, ανασύρει έναν εξωτερικό εχθρό, με σκοπό η εσωτερική πρόκληση αυτή να ξεχαστεί μπροστά στον ‘κοινό εχθρό’.

Ειδικότερα η Τουρκία, η οποία βρέθηκε αντιμέτωπη τόσο με την απομάκρυνση του Αχμέτ Νταβούτογλου από το πρωθυπουργικό του αξίωμα, όσο και με τη διπλωματική περιχαράκωσή της μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους στη Συρία, βρέθηκε στην άμεση ανάγκη μιας πολιτικής νίκης η οποία θα μπορούσε να παρουσιασθεί στο εσωτερικό της, προς νομιμοποίηση του ολοένα και πιο απολυταρχικού προέδρου της.

Συμπεράσματα

Η αποπομπή του Προέδρου Νταβούτογλου από τον Ερντογάν, δημιούργησε τριγμούς στο εσωτερικό της Τουρκίας και την ανάγκη η κρίση αυτή να εξαχθεί.

Η αποπομπή του Προέδρου Νταβούτογλου από τον Ερντογάν δημιούργησε τριγμούς στο εσωτερικό της Τουρκίας, και την ανάγκη η κρίση αυτή να εξαχθεί.

Αν και στις περισσότερες εμπλοκές οι ελληνικές δυνάμεις βγαίνουν νικήτριες, δε παύουν να φθείρουν υλικό και προσωπικό.

Αν και στις περισσότερες εμπλοκές οι ελληνικές δυνάμεις βγαίνουν νικήτριες, δε παύουν να φθείρουν υλικό και προσωπικό.

Από την παραπάνω στάση της γείτονος μπορούμε να φτάσουμε σε χρήσιμα συμπεράσματα, σχετικά με το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον. Μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως η Άγκυρα δεν επιθυμεί την ανοιχτή ρήξη με την Ελλάδα, κυρίως γιατί -με την παρούσα διπλωματική κατάσταση- δεν μπορεί να προδικάσει τη στάση είτε των ΗΠΑ, είτε της Ρωσίας. 

Αντίθετα θααρκεστεί στην πρόκληση χαμηλής ισχύος επεισοδίων, που θα κρατήσουν χρονικά, μεσκοπό τόσο να κουράσουν και να φθείρουν τις ημέτερες δυνάμεις, όσο και να δείξουνστο διεθνές ακροατήριο που επιχειρεί στο Αιγαίο πως το αρχιπέλαγος αυτό δενκυβερνάται αποκλειστικά από την Ελλάδα.

                                 Ηλίας Παπαδόπουλος - powerpolitics.eu