Η παρέμβαση της Μ. Διακολιού για τη διαχείριση απορριμάτων στο Δ. Αμαρουσίου

Το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων Αμαρουσίου, συζητήθηκε στην Επιτροπή Διαβούλευσης και στα τοπικά ΜΜΕ, υπό την συγκυρία του ότι ο ΕΣΔΑ και ο ΠΕΣΔΑ (Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός για τα Απορρίμματα) δεν προχωρούν. Υπάρχει ασάφεια, δεν έχουν γίνει βασικές εργασίες που όφειλαν να έχουν γίνει ως τώρα (πχ χωροθετήσεις μονάδων τελικής επεξεργασίας) και τα χρήματα που διατίθενται είναι πολύ λίγα και έχουν ήδη ξοδευτεί αρκετά από αυτά σε επιμέρους δράσεις.

Η Κυβέρνηση οδεύει προς αποτυχία στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων, η κατάσταση δείχνει να καταλήγει στην επιλογή ΣΔΙΤ ή παραχωρήσεων μονάδων του ΕΔΣΝΑ σε ιδιώτες ή σε συνδυασμό των 2.

Παράλληλα, σε ευρύτερο επίπεδο, οι δήμοι στα ΤΣΔ τους ζητούν «τα πάντα» χωρίς να υπάρχουν λεφτά για να χρηματοδοτηθούν όσα ζητούν. Κανένας δήμος, στα ΤΣΔ του (ούτε και εμείς, δυστυχώς) έχουμε αξιολογήσει προτεραιότητες στις δράσεις που επιθυμούμε να γίνουν (πχ τι μπορεί να υλοποιηθεί σε δεύτερη μοίρα). Το αποτέλεσμα θα είναι η αύξηση του κόστους υλοποίησης ενώ δεν υπάρχουν τα χρήματα, και τελικά η συνολική αποτυχία της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Το πρόβλημα είναι, ότι τέτοια ΤΣΔ που αυξάνουν το κόστος, θα αποτελέσουν το άλλοθι της προδιαγεγραμμένης αποτυχίας της Κυβέρνησης στα σκουπίδια. Με λίγα λόγια, μετά την αποτυχία, η κεντρική εξουσία θα παρουσιάσει ότι φταίει η ΤΑ και όχι οι κυβερνητικές επιλογές.

Αρχικά, θα ήθελα να κάνω μία επισήμανση:

ότι η διαδικασία της διαβούλευσης για ένα θέμα όπως η διαχείριση απορριμμάτων οφείλει να είναι μία διαρκής διαδικασία που αφορά όλη την κοινωνία. Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να έχει γνωστοποιηθεί προς όλες τις κατευθύνσεις ώστε διαδικτυακά να διατυπωθούν παρατηρήσεις και σχόλια και αυτό θα πρέπει να γίνεται για κάθε συμπληρωματική δράση και για την παρακολούθηση της υλοποίησης. Το ότι αντί να γίνεται τέτοιου τύπου διαβούλευση, η οποία να είναι και διαρκής και να καταλαμβάνει και την εφαρμογή του σχεδίου, απευθύνεται μόνο στην επιτροπή διαβούλευσης, μόνο για μία συζήτηση,  το θεωρώ παράλειψη και υποτίμηση της σημαντικότητας του θέματος.

Επειδή όμως σέβομαι τη διαδικασία της διαβούλευσης, θα κάνω κάποια σχόλια, επιφυλάσσομαι όμως και για περαιτέρω τοποθετήσεις και διατύπωση ακόμη περισσότερων προβληματισμών.

Πριν μπω στην ουσία του θέματος, θα ήθελα, λόγω ευαισθησίας να παρατηρήσω ότι στο παραδοτέο 3. 2 σελ. 28 αναφέρει ότι το δάσος Συγγρού (το ονομάζει άλσος) τελούσε υπό τη διαχ/ση του Υπ. Γεωργίας και του Ινστιτούτου Γεωπονικών Ερευνών (ΙΓΕ) όμως αυτό δεν ισχύει, ακόμη τελεί. Αντιστοίχως, το άλσος Μιμικόπουλου στον Παράδεισο Αμαρουσίου αναφέρεται ως «ΟΙΚΟΠΕΔΟ». Πρόκειται για «λάθη» τα οποία σχεδόν πανομοιότυπα έγιναν και στον επιχειρησιακό σχεδιασμό του δήμου και ουδέποτε διορθώθηκαν παρά τις επισημάνσεις μου και τότε.

Επί της ουσίας  του θέματος:

Οφείλω να παραδεχτώ ότι η δουλειά που έχει γίνει από τη μελετητική ομάδα είναι μία καλή δουλειά και πρέπει όλοι να συγχαρούμε τους υπαλλήλους για την καταλυτική συμβολή τους στη διαμόρφωση ενός αξιόλογου αποτελέσματος.

Βέβαια από μία  ερευνητική δουλειά που έγινε από το Πολυτεχνείο που παρουσιάζεται με τη λογική του ότι έχει ολοκληρωθεί (τουλάχιστον με αυτό το επιχείρημα δεν μας αποκαλύφθηκε κανένα στοιχείο αυτής της δουλειάς ως σήμερα, ότι ήταν ακόμη ημιτελής) θα περίμενε κανείς περισσότερα.

Α►Η μελέτη κάνει την παραδοχή στον πίνακα 1, ότι θα αυξηθούν τα ΑΣΑ. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ελλείψει κοινής βάσης δεδομένων και στοιχείων και μη ύπαρξης αξιόπιστων στοιχείων, μπορεί να γίνουν εκτιμήσεις – προβλέψεις στα πλαίσια μιας μελέτης. Όμως, η μελετητική ομάδα, αν είχε κάνει συγκρίσεις μεταξύ των στοιχείων των ΤΣΔ των Δήμων, του ΠΕΣΔΑ και του ΕΣΔΑ θα είχε περισσότερα στοιχεία για να εξάγει τις παραδοχές της. Πχ στην Αναθεώρηση ΠΕΣΔΑ 2011-2020 έγινε η παραδοχή [μείωση πληθυσμού- μείωση /μηδενική  αύξηση συντελεστή  παραγωγής απορριμμάτων]

Β►Παρόλο που η μελέτη προσδιορίζει τα κριτήρια της επιλογής περιοχών πιλοτικής εφαρμογής (θέση, χωροταξία, οικιστική δόμηση, πληθυσμιακή πυκνότητα), δεν θεωρώ ότι την στοιχειοθετεί (την επιλογή) επαρκώς. Οι δύο περιοχές πιλοτικής εφαρμογής είναι σχεδόν γειτνιάζουσες. Δεν θα ήταν σκοπιμότερο η δεύτερη περιοχή να είναι από την άλλη πλευρά του Δήμου, ώστε η εξοικείωση με τη συνήθεια της ΔσΠ να εξαπλωθεί;

Τελικά, με ποια επιστημονική μέθοδο επιλέγησαν οι δύο περιοχές;

Γίνεται αναφορά στα προηγούμενα παραδοτέα (στοιχεία  υφιστάμενης κατάστασης) ως στρατηγικής σημασίας. Όμως τα στοιχεία αυτά έπρεπε να είχαν τεθεί υπόψιν όσων συμμετείχαν στη Διαβούλευση ώστε να γνωρίζουν πού βασίστηκε η μελετητική ομάδα.

Γενικά, στις Πολεοδομικές Ενότητες που προτείνονται για πιλοτική εφαρμογή υπάρχει χαμηλή τεκμηρίωση, κατά τη γνώμη μου.

Π.χ.  Για την  πρόταση για εφαρμογή κάδων κομποστοποίησης σε κατοικίες  και κυρίως σε μεγάλους χώρους εστίασης έχουν προηγηθεί επαφές με επαγγελματίες? Τι μεγέθους τέτοιες δραστηριότητες  υπάρχουν στην Πολεοδομικές Ενότητες που προτείνονται για πρώτη εφαρμογή; Θα σας πω: Ελάχιστες - Μηδαμινές. Και αναρωτιέμαι γιατί δεν ελήφθη υπόψη στην επιλογή το ότι θα έπρεπε πιλοτικά να υπάρχουν στις περιοχές πρώτης εφαρμογής δείγματα από το σύνολο των δραστηριοτήτων που θα εφαρμοστούν με το ΤΣΔ. 

Γ►Πόσο καιρό θα διαρκέσει η πιλοτική εφαρμογή εωσότου να γίνει σχεδιασμός και για το υπόλοιπο Μαρούσι;

Δ►Σε σχέση με τους μεγάλους παραγωγούς, γίνεται απλή αναφορά του είδους της δραστηριότητας που οδηγεί σε μεγάλη παραγωγή απορριμμάτων. Αυτό δεν αρκεί. Χρειάζεται ονομαστική καταγραφή τους και συνεννόηση με ένα έκαστο εξ αυτών για συμμετοχή του στο πρόγραμμα. Σε αυτούς θα πρέπει να περιληφθεί το MALL, το GOLDEN HALL και όλες οι οχλούσες υπερτοπικές εμπορικές χρήσεις. Εδώ λοιπόν θα πρέπει να υπάρξει δέσμευση ότι αυτό θα γίνει, δέσμευση για τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί και δέσμευση για τον χρόνο που θα πάρει.

Ε►Γίνεται αναφορά στην ΕΕΑΑ. Ο Δήμος έχει λάβει τα συμβατικά ανταλλάγματα από τη ΕΕΑΑ; Όταν ζήτησα το σχετικό παράρτημα της σύμβασης ο δήμος μου απάντησε ότι δεν υπάρχει στο αρχείο του, αλλά η ορκωτή λογίστρια που καταρτίζει τους ισολογισμούς του Δήμου έχει παλαιότερα επισημάνει ότι τα ανταλλάγματα αυτά δεν έχουν ληφθεί.

Μιλώντας δε για την ΕΕΑΑ, θα πρέπει να αναφερθώ για το σχέδιο ΔσΠ των ανακυκλωσίμων. Πού θα πηγαίνουν τα ανακυκλώσιμα, αφού συλλεγούν; Οι συμβάσεις με την ΕΕΑΑ έχουν λήξει σε όλους του Δήμους, και καταρτίζονται νέα διαχειριστικά σχέδια, ενώ γίνεται λόγος για το ΚΔΑΥ Ασπροπύργου (σελ. 34, παραδοτέο 3.2) Για ποιο ΚΔΑΥ Ασπροπύργου μιλάμε ακόμα;

                                                                ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΑ

Το ΤΣΔ και η Διοίκηση επιμένουν ότι το κόστος της Διαχείρισης θα πέσει επειδή θα εισπράττουμε χρήματα από τη διάθεση των ανακυκλωσίμων. Τέλος πάντων, πώς τεκμηριώνεται αυτή η σιγουριά;  Μας εγγυάται η Διοίκηση και η Επιστημονική Ομάδα  ότι θα ωφελούμαστε ή θα συλλέγουμε τα ανακυκλώσιμα για να τα ξαναπετάξουμε; 

Πχ γίνεται ιδιαίτερος λόγος για την ανακύκλωση γυαλιού. Με δεδομένο ότι η «ΓΙΟΥΛΑ» έχει κλείσει και έχει απομείνει μόνο μία εταιρία ανακύκλωσης γυαλιού που βρίσκεται στη Λάρισα, η οποία λαμβάνει μεν το γυαλί αλλά δεν δίνει αντάλλαγμα γι αυτό, επαναλαμβάνω: Είμαστε σίγουροι για τα οφέλη που θα έχουμε;

Επιπλέον έχω αμφιβολίες για την εφικτότητα του στόχου της διενέργειας πλειοδοτικών διαγωνισμών για την πώλησή τους, και της ανάπτυξης μέσα από αυτήν της τοπικής επιχειρηματικότητας, του στόχου αυτά  να πωλούνται σε κοντινές βιομηχανίες ανακυκλωσίμων και σε αυτή την περίπτωση να βρεθεί (έστω και διαδημοτικά) χώρος διαλογής ανακυκλωσίμων. Κατά τη γνώμη μου, σε μία μελέτη δεν επιτρέπεται να γίνεται πιθανολογική αναφορά σε πώληση ανακυκλωσίμων σε κοντινές σχετικές βιομηχανίες, χωρίς να προτείνεται έστω μία, παραδειγματικά;  Αντίστοιχα, σε σχέση με τους κάδους για τα ανακυκλώσιμα, στη σελ. 76 παραδοτέου 3.2 αναφέρει ότι «ΜΠΟΡΕΙ» να επιλεχθούν ξεχωριστοί κάδοι ή κοινός κάδος κλπ. Κατά τη γνώμη μου δεν επιτρέπεται η πιθανολόγηση στο πλαίσιο μιας μελέτης.

ΣΤ►Στη σελ. 55 του παραδοτέου 3.2 αναφέρεται ότι το τελικό κόστος διαχείρισης ΑΣΑ στο δήμο είναι 175 €/ τόνο. Είναι ήδη ακριβά, αλλά επιτρέψτε μου να έχω την υποψία ότι τελικά η διαχείριση απορριμμάτων θα στοιχίσει παραπάνω.

Ζ►Στη σελ. 67 του παραδοτέου 3.2 προτείνονται δράσεις μέσω ΚΟΙΝΣΕΠ για δημιουργία και ενίσχυση κοινωνικών καταστημάτων. Είμαι ρητά και κατηγορηματικά αντίθετη σε κάθε λειτουργία ΚΟΙΝΣΕΠ, καθώς αυτές είναι ο προθάλαμος των ιδιωτικοποιήσεων μέσα από το «τυράκι» της βοήθειας σε αναξιοπαθούντες. Όποιος θέλει να βοηθήσει τους αναξιοπαθούντες να τους προσλάβει δίνοντάς τους μόνιμη δουλειά, όχι να τους εντάξει σε ΚΟΙΝΣΕΠ που δεν έχουν οικονομικά μέσα και δομές αλλά εντός διετίας θα πρέπει να ανταγωνιστούν τους ιδιώτες.

Η►Σε αμφότερα τα παραδοτέα δεν γίνεται κανένα σχόλιο για το στόλο οχημάτων του δήμου. Κρίθηκε επαρκής; Δεν χρειάζεται καμία βελτίωση ή αλλαγή; Η ανανέωση του στόλου έγινε σε συνεργασία με τη μελετητική ομάδα και το προσωπικό;

Θ►ΠΡΑΣΙΝΑ ΣΗΜΕΙΑ:

Θ.1●Είναι δυνατόν να αναφέρονται έσοδα πράσινων σημείων από τα τέλη απόθεσης; Δηλαδή ο χρήστης, με λίγα λόγια ο πολίτης που θα φέρει πράγματα στο ΠΣ θα πληρώνει κιόλας; Η λογική αυτή αποτελεί την καταδίκη του συστήματος πριν καν αρχίσει! Το νόημα είναι να δίνεται κίνητρο στους πολίτες για να συμμετέχουν, όχι μέσα στην κρίση να τους βάζουμε να πληρώνουν! Εκτός αν χρήστης του ΠΣ δεν εννοείται ο πολίτης, αλλά κάποιος ιδιώτης ανάδοχος που θα το λειτουργεί, οπότε να μας το πείτε.

Θ.2●ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ

Θ.2.1●Βάζει πράσινο σημείο στο παλαιό αμαξοστάσιο. Αυτό είναι το νόημα της μεταφοράς οχημάτων στο πάρκινγκ του ΟΑΚΑ, σύμφωνα με πρόσφατη ερώτηση της Λαϊκής Συσπείρωσης;

Θ.2.2●Ο χώρος του Αμαλίειου είναι κοινόχρηστος και εκεί γίνονται εκδηλώσεις το καλοκαίρι. Η δημιουργία μικρού ΠΣ  εκεί, ελπίζω να μην επηρεάσει το πολιτιστικό πρόγραμμα του δήμου.

Θ.2.3●Προβλέπεται Πράσινο σημείο στο ρέμα – επιτρέπεται;

Θ.2.4●Εναλλακτικά χωροθετεί στη Μεσογείων - μάλλον στον μη αδειοδοτημένο ΣΜΑ. Ειρήσθω εν παρόδω, με τα πρόστιμα που μας επέβαλε η Περιφέρεια τι έγινε;

Με λίγα λόγια μπορεί μία μελέτη να χωροθετεί πράσινα σημεία χωρίς να έχει ελέγξει πρώτα αν είναι εφικτή αυτή η χωροθέτηση;

Ι. ►Αναφορικά με την ευαισθητοποίηση, στη σελ. 92 παραδοτέο 3.2 αναφέρει τις κοινωνικές ομάδες που πρέπει να ευαισθητοποιηθούν με πρώτους τους μαθητές. 

Συμφωνούμε ότι οι μαθητές είναι από τις πρώτες κοινωνικές ομάδες που πρέπει να ευαισθητοποιηθούν. Και στα δύο παραδοτέα γίνεται λόγος για το χαρτί στα σχολεία – και αυτό σωστό. Όμως, το πρόγραμμα δε συσχετίζεται με τον ΕΔΣΝΑ και την αξιοποίηση των υπηρεσιών του για το εντυπο χαρτί. Αυτό είναι λάθος. Ο Δήμος είναι μέλος και χρηματοδότης του ΕΔΣΝΑ  και δε βλέπω το λόγο να μην επωφελείται από την εμπειρία και τα προγράμματα του εκπονεί. Τα ίδιο λάθος έκανε και ο κ. Καραμέρος ο οποίος επισκέφθηκε σχολεία του Αμαρουσίου να μιλήσει στους μαθητές για την ανακύκλωση επίσης από μόνος του, χωρίς συνεργασία με την ΕΛΜΕ, με τον ΕΔΣΝΑ ή έστω με το Δήμο.

Επίσης, στο ίδιο σημείο, θεωρώ ότι παραλείπεται από τις δράσεις της ευαισθητοποίησης μία πολύ σημαντική ομάδα πληθυσμού: Οι νοικοκυρές, που τελικά διαχειρίζονται (και μαγειρεύοντας παράγουν) απόβλητα. Δεν είναι μόνο οι επιχειρήσεις, είναι και τα νοικοκυριά, οι άνθρωποι. Τα σπίτια είναι η κυριότερη πηγή παραγωγής αποβλήτων.

ΙΑ▲ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΑ

Στο παραδοτέο 3.2 στη σελ. 102 γίνεται λόγος για τη βιοξήρανση, ως καλή εναλλακτική για την επεξεργασία βιοαποβλήτων. Υπάρχει πρόταση ή πρόθεση να κάνει ο δήμος βιοξήρανση; Και από πού θα εξαρτηθεί; Αυτό πρέπει να το ξέρουμε.

Τελικά, σύμφωνα με το ΤΣΔ τα βιοαπόβλητα θα οδηγούνται στο ΕΜΑΚ. Εκεί, η γνώμη μου είναι ότι δεν πρέπει να οδηγούνται εν λευκώ, χωρίς το δικό μας έλεγχο. Η Διοίκηση, η μελετητική ομάδα ή όποιος άλλος, γνωρίζει με βεβαιότητα ότι το ΕΜΑΚ έχει αυτή τη δυνατότητα; Γιατί αν δεν την έχει, τότε θα συλλέγουμε τα βιοαπόβλητα, θα τα δίνουμε στο ΕΜΑΚ το οποίο θα λειτουργεί ως μονάδα συμμίκτων όπως γίνεται μέχρι σήμερα και ο Δήμος Αμαρουσίου θα δίνει άλλοθι σε αυτήν την πρακτική. Θα πρέπει να αναζητηθούν και άλλες λύσεις, γιατί με την εφαρμογή του ΤΣΔ αυξάνεται το κόστος διαχείρισης αποβλήτων, ο κόσμος θα πληρώνει και δουλειά δε θα γίνεται. Πιστεύετε ότι δεν θα αντιδράσει κανείς;

ΙΒ▲Θα περίμενα επιπλέον, να είχε ήδη γίνει και πάντως θεωρώ αυτονόητο ότι οπωσδήποτε  ενδεικτικά :

ΙΒ.1▲Να γίνει τεκμηρίωση της αξιοπιστίας των προτάσεων  για το Σύστημα Διαλογής στην Πηγή (τευχος 3.1) με πραγματικά σημερινά  δεδομένα κόστους -με έρευνα αγοράς και όχι βιβλιογραφικές  παραπομπές  (ως τέτοια  θεωρώ και την παραπομπή στον Οδηγό του Υπουργείου Περιβάλλοντος του 2012).

ΙΒ.2▲Να υποβληθεί Σχέδιο Παρακολούθησης Υλοποίησης Τοπικού Σχεδίου με πραγματικές, όχι θεωρητικές προβλέψεις. Π.χ. πόσοι υπάλληλοι θα ασχοληθούν; Από ποιες υπηρεσίες; Τι εκπαίδευση πρέπει να έχουν;

ΙΒ.3▲Λείπει ακόμη  και τώρα  η επεξεργασία πρότασης  για την ενίσχυση της Οργανωτικής Δομής των υπηρεσιών του Δήμου που θα πάρουν στην πλάτη τους την υλοποίηση του ΤΣΔ. Ενίσχυση που σημαίνει  προσωπικό (στελέχωση-εκπαίδευση), εξοπλισμό, θωρακιση αρμοδιοτήτων (περιγραφή καθηκοντων κλπ----ο Δήμος έχει κάνει αυτό που λένε εκσυγχρονισμό ΟΕΥ ? )

ΙΓ►Τελευταίο το σημαντικότερο:  Έχουμε λεφτά υλοποίησης; Στη σελ. 104 του παραδοτέου 3.2 αναφέρει αόριστα το ΕΣΠΑ, το Πράσινο ταμείο κλπ. ως πηγές χρηματοδότησης.

Τα χρήματα που διατίθενται για τη διαχ/ση απορριμμάτων είναι συγκεκριμένα. Πού θα καταλήξουν να δοθούν; Ποιες συγκεκριμένα προτάσεις χρηματοδότησης έχουμε κάνει; Θα παραμείνουν οι πιστώσεις για τη διαχείριση απορριμμάτων;

Με γνώμονα την ύπαρξη αυτών των προβλημάτων στο ΤΣΔ θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου να αναφέρονταν συγκεκριμένα οι πηγές χρηματοδότησης και το ύψος αυτής, γιατί αλλιώς θα εξαγγείλουμε ή θα ξεκινήσουμε  – έργα που τελικά δε θα προχωρούν – και η διοίκηση θα αξιολογηθεί για τις επιλογές της.

Κλείνοντας θα ήθελα να επαναλάβω ότι η δουλειά που έγινε είναι μία καλή δουλειά. Όμως,  εχθρός του καλού είναι το καλύτερο, συνεπώς θα πρέπει να τεθούν οι όροι και προϋποθέσεις, ώστε  να μην εκφυλιστεί η προσπάθεια ΤΣΔ σε προμήθεια κάδων/οχημάτων και αυτό κατά τη γνώμη μου επιβάλλει πρόνοια για τα παραπάνω. Επιπλέον και κυρίως, πρέπει  να επιβραβευθεί η  ενεργή συμμετοχή των εργαζομένων, να αξιολογηθεί η εμπειρία της διαβούλευσης που έγινε στη κατεύθυνση να ενισχυθούν οι συμμετοχικές διαδικασίες.

Επανέρχομαι  στην πρότασή μου για σύσταση διαπαραταξιακής Επιτροπής εργασίας για την υλοποίηση όλων των δράσεων που αφορούν το ΤΣΔ. Να εξασφαλιστούν διαδικασίες κοινωνικού ελέγχου στις δράσεις διαχείρισης απορριμμάτων – π.χ. γραφείο για να κατατίθενται  προτάσεις  ή παράπονα και παρακολούθηση.

 --------------------------------------------------------------------------------------

                                                                Μαίρη Διακολιού

                                      Ανεξάρτητη Δημοτική Σύμβουλος Δ. Αμαρουσίου

                                                                        Δικηγόρος