Η θεά Iustitia ενσάρκωνε, στη ρωμαϊκή μυθολογία, τη
Δικαιοσύνη.
Οι Ρωμαίοι την απεικόνιζαν είτε με ένα μαντήλι να κρύβει τα μάτια
της, είτε με τα μάτια της κλειστά, θέλοντας να δείξουν την αντικειμενικότητά
της προς όλους - δηλαδή την έννοια της «τυφλής δικαιοσύνης».
Η
αντικειμενικότητα αυτή στηρίζεται στην απαρέγκλιτη εφαρμογή νομικών κανόνων και
στην τήρηση του «γράμματος» του νόμου, ανεξαρτήτως περιστάσεων.
Ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), Νίκος
Σακελλαρίου, στις 6 Οκτωβρίου, ερωτηθείς για το κλίμα που έχει δημιουργηθεί για
την εξέταση της συνταγματικότητας των τηλεοπτικών αδειών, προέβη στην ακόλουθη
δήλωση:
«Το καθήκον μας ως Δικαστών είναι να πιάσουμε το σφυγμό της ελληνικής
κοινωνίας...».
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Νίκος Παρασκευόπουλος, υιοθέτησε
την άποψη αυτή, και μάλιστα συμπλήρωσε πως ο νόμος διαπλάθεται με βάση τις
κοινωνικές ανάγκες, τις βουλήσεις και τις επιθυμίες.
Ποιος είναι άραγε ο «σφυγμός» της κοινωνίας, και πώς
άραγε «τον πιάνει και τον αφουγκράζεται» ένα δικαστήριο;
Πρέπει το δικαστήριο να τηρεί τη νομιμότητα,
ή αυτό που θεωρεί ο καθένας για τον εαυτό του σωστό, κάνοντας κάποιου είδους
δημοσκόπηση;
Μήπως θα έπρεπε να λειτουργεί με δημοψηφίσματα - που είναι και
πολύ της μόδας;
Η δικαιοσύνη δεν σφυγμομετρεί την κοινωνία.
Εάν αυτό
συνέβαινε, θα ήταν πρακτικά άχρηστη καθώς οι πολίτες θα αποφάσιζαν οι ίδιοι για
τις τύχες της δικαστικής εξουσίας, όπως συνέβαινε στη σκοτεινή για τη
δικαιοσύνη εποχή των λαϊκών δικαστηρίων και των ολοκληρωτικών καθεστώτων.
Το
στάδιο αυτό έχει παρέλθει, και πρέπει να μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας
μια και καλή.
Η δικαιοσύνη έχει ως μοναδικό της μέλημα την τήρηση της
νομιμότητας και τη διαφύλαξη του κράτους δικαίου, έχοντας ως απώτερο σκοπό τη
διαφύλαξη και ενίσχυση του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Με τον όρο «κράτος
δικαίου» εννοείται πως κυρίαρχος είναι ο
νόμος και όχι ο άνθρωπος - ή αλλιώς, οι νομικοί κανόνες και όχι τα πρόσωπα.
Το
γεγονός πως η ερμηνεία των νόμων δεν
προκαθορίζεται από τη λαϊκή βούληση, αλλά επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια
των δικαστών, οριοθετημένη όμως σε σαφή και προκαθορισμένα νομικά πλαίσια,
θωρακίζει και δεν αποδυναμώνει το δημοκρατικό πολίτευμα, καθώς δεν μπορεί η
δικαστική εξουσία - δεδομένης της διάκρισης των εξουσιών - να πέσει θύμα
αυθαιρεσιών και παρεμβάσεων της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας.
Τέλος, σημαντική αποστολή της δικαιοσύνης και
απαρέγκλιτη δέσμευσή της προς την κοινωνία είναι η προάσπιση των δικαιωμάτων,ακόμα και αν υπάρξουν στιγμές που υπάρχει αποδοκιμασία εκ μέρους της κοινήςγνώμης για αυτά.
Η δικαιοσύνη έχει χρέος να σταθεί σε αυτές τις περιπτώσεις ως
θεματοφύλακας, ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις που τα δικαιώματα είναι
μειοψηφικά και αντιπαθητικά για την κοινωνία, και να τα υπερασπιστεί.
Η
διαφύλαξη των δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου σε μια δημοκρατική - & όχι
μόνο - κοινωνία καθίσταται μονόδρομος για τη δικαιοσύνη, καθώς αυτά δεν
θεσμοθετήθηκαν για να προστατεύουν μόνο τα δικαιώματα των πολλών, αλλά
θεσμοθετήθηκαν και για προστατεύσουν τα δικαιώματα των μειοψηφιών, των λίγων,
από ενδεχόμενες υπερβολές της πλειοψηφίας - η οποία ορίζεται ως «η κοινωνια»,
αδικώντας τα δικαιώματα της μειοψηφιας
Η δικαιοσύνη, επομένως, σε μια περίοδο πολιτικής
διελκυστίνδας, οφείλει να υψώσει το θεσμικό ανάχωμά της και να διαφυλάξει το
κύρος της, το οποίο φθείρεται και αποδομείται συμβολικά και λειτουργικά, και
όχι να προβαίνει σε σφυγμομετρήσεις και να ερμηνεύει κατά βούληση την κοινωνία
και το λαϊκό αίσθημα.
Νίκος Στεργίου
powerpolitics.eu
Πηγές:
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
1.Μανιτάκης, Α. (1994) Κράτος δικαίου & Δικαστικός Έλεγχος της Συνταγματικότητας. (Ι Vols). Αθήνα – Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα
2.Μανιτάκης, Α., Σταμάτης, Κ., Reich, N., Σούρλας, Π. and Ψυχοπαίδης, Κ. (1990) Όψεις του Κράτους Δικαίου. Αθήνα – Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα.
3.Σταμάτης, Κ. and Τάκης, Α. (2015) Εισαγωγή στην Επιστήμη του Δικαίου. Αθήνα – Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου