Όταν όμως δολοφονήθηκε ο Ιούλιος Καίσαρας, έγινε προς τιμή του η μετονομασία. Ίσως όχι άδικα, αφού ο Ιούλιος Καίσαρας είχε εισηγηθεί τη μεταρρύθμιση του ρωμαϊκού ημερολογίου, με κατάργηση του εμβόλιμου μήνα -άλλωστε γι΄αυτό ονομάζεται Ιουλιανό ημερολόγιο, και είναι το ημερολόγιο που είχαμε στην Ελλάδα ως το 1923 (το λεγόμενο “παλιό ημερολόγιο”).
Ο Ιούλης έχει τις λαϊκές ονομασίες Αλωνάρης (επειδή τότε γίνεται το αλώνισμα, τουλάχιστο στη νότια Ελλάδα), Αηλιάς και Αηλιάτης (από τη γιορτή τ’ Άη Λιος στις 20 του μήνα), καθώς και Δευτερογιούνης (όπου Πρωτογιούνης είναι φυσικά ο Ιούνιος: ο λαός αντιπαθούσε τα σχεδόν ομόηχα Ιούνης και Ιούλης και ονόμασε πρωτογιούνη τον ένα και δευτερογιούνη τον άλλο, αφού κιόλας είναι πρώτος και δεύτερος μήνας του καλοκαιριού. Αλλού πάλι ονομάζεται Πρωτογιούλης ο Ιούνιος και Δευτερογιούλης ο Ιούλιος).[Παρένθεση: για κάποιο λόγο, η δημοτική ονομασία των μηνών "Ιούνης" και "Ιούλης" και οι αντίστοιχες γενικές "του Ιούνη" ή "του Ιούλη" ενοχλούν πολλούς· περιέργως, μόνο αυτοί οι δύο, και όχι π.χ. ο Σεπτέμβρης ή ο Μάης· ασφαλώς περί ορέξεως ουδείς λόγος, αλλά οι καθαρολόγοι που λέγαμε υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν λαϊκοί τύποι Ιούνης/Γιούνης και Ιούλης/Γιούλης αλλά μόνο Θεριστής και Αλωνάρης, και ότι τα Ιούνης/Γιούνης και Ιούλης/Γιούλης είναι ψυχαρικές επινοήσεις ή/και κομμουνιστική ξύλινη γλώσσα.
Δεν είναι ακριβές αυτό, αν και αξίζει ειδικό άρθρο, πάντως τύποι Ιούνης/Γιούνης υπάρχουν σε δημοτικά τραγούδια (π.χ. ο Γιούνης με τα μήλα στη συλλογή του Πολίτη), ενώ τύπος "Ιούλης" υπάρχει (για όνομα, όχι για τον μήνα) στη Ριμάδα του Μεγαλέξαντρου, αλλά και σε επιγραφή στο νέο μουσείο της Ακρόπολης, όμως δεν βρίσκω τώρα τη φωτογραφία που είχα τραβήξει). Επομένως, οι τύποι "Ιούλης, Ιούνης" (που χρησιμοποιούνται, μου λένε, πάρα πολύ στην Κύπρο, ακόμα από τον Μαχαίρα, αλλά και στις Κυκλάδες) δεν έχουν κάτι το εγγενώς κατακριτέο και είναι θέμα γούστου. Προσωπικά, όταν μιλάω βρίσκω πολύ πιο εύηχο το "δύο του ιούλη" παρά το "δύο του ιουλίου" με τα κατ' εμέ κακόηχα αλλεπάλληλα ίου-ίου· είπαμε: περί ορέξεως... και κλείνει η παρένθεση].
Ο Ιούλιος έχει χάρη στον Καίσαρα το Ιουλιανό ημερολόγιο, έχει βέβαια και τα Ιουλιανά, την εκτροπή του 1965 με τον εξαναγκασμό του εκλεγμένου πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου σε παραίτηση, την αποστασία βουλευτών της Ένωσης Κέντρου και τις καθημερινές διαδηλώσεις λαού επί 70 μέρες στο κέντρο της Αθήνας. Το ιστολόγιο έχει κατ’ επανάληψη ασχοληθεί με το θέμα, οπότε δεν θα πούμε περισσότερα. Μόνο να αναφέρω (αν και μάλλον το έχω ξαναπεί) ότι προπολεμικά είχαν ονομαστεί Ιουλιανά τα γεγονότα που έγιναν στην Αθήνα στις 31 Ιουλίου 1920, όταν ανακοινώθηκε η απόπειρα δολοφονίας του Ελευθ. Βενιζέλου στο Παρίσι. Το πλήθος κατέστρεψε τα γραφεία όλων των αντιπολιτευόμενων εφημερίδων, το Μέγαρο Σκουλούδη και τα σπίτια άλλων επιφανών αντιβενιζελικών, ενώ δολοφονήθηκε ο Ίων Δραγούμης από κρητικούς χωροφύλακες στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, περίπου απέναντι στο Χίλτον (τότε λεγόταν οδός Κηφισιάς). Ο λογαριασμός εκείνων των Ιουλιανών πληρώθηκε την 1η Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου.
Ο Ιούλης είναι βέβαια και ο πρώτος μήνας των καλοκαιρινών διακοπών ή τέλος πάντων ήταν ο πρώτος μήνας των καλοκαιρινών διακοπών όταν ο κόσμος μπορούσε να πηγαίνει διακοπές. Στη Γαλλία “Ιουλιανοί” (Juilletistes) λέγονται όσοι πηγαίνουν διακοπές τον Ιούλιο, οι άλλοι, που είναι και περισσότεροι, λέγονται φυσικά Αυγουστιανοί (Aoûtiens).
Το μαύρο σαββατοκύριακο, όταν φεύγουν οι δεύτεροι και επιστρέφουν οι πρώτοι είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα του γαλλικού φολκλόρ.
Τραγούδι του μήνα και λοιπές πολιτισμικές πληροφορίες και συμπληρώσεις περιμένω από εσάς.
Ίσως επειδή πήρα τοις μετρητοίς την προειδοποίηση του Σαχτούρη, αν όλα πάνε καλά από αύριο και για καμιά δεκαριά μέρες θα λείψω για διακοπές. Αυτό δεν το λέω για να μου θυμίσετε τον επόμενο στίχο του ποιήματος (“όλοι οι δολοφόνοι φύγαν για τις εξοχές”!) αλλά επειδή αυτό πιθανώς θα επηρεάσει και το ιστολόγιο. Ή θα έχουμε επαναλήψεις μερικών άρθρων (μάτερ στουντιόρουμ έλεγε ο τεμπέλης) ή δεν θα έχουμε άρθρο κάθε μέρα. Θα δω τις καιρικές συνθήκες και θα κρίνω αναλόγως -πάντως, καλό μήνα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου