Μηνολόγιον Δεκεμβρίου - και όχι μόνο

 Από το ιστολόγιο

του Ν. Σαραντάκου

Σήμερα είναι Σάββατο και συνήθως το ιστολόγιο σερβίρει μεζεδάκια - όμως είναι και πρώτη του μηνός, οπότε έχουμε το μηνολόγιο. Συχνά συμβαίνει αυτή η σύμπτωση, να πέφτει δηλαδή η πρωτομηνιά σε μέρα της εβδομάδας που το ιστολόγιο συνηθίζει να την αφιερώνει σε συγκεκριμένο θέμα, και συνήθως υποχωρεί το άλλο θέμα, όχι το μηνολόγιο. Αυτό θα γίνει και σήμερα, οπότε τα μεζεδάκια (και έχουμε κάμποσα) θα σερβιριστούν αύριο Κυριακή, ενδεχομένως εμπλουτισμένα με φρέσκα σημερινά αλιεύματα.

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα,

σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα. Το μηνολόγιο τούτου του μήνα έχει μιαν ιδιαιτερότητα, μια και μέσα στο μήνα κλείνει χρόνος από τότε που χάσαμε τον πατέρα μου, στις 17 Δεκεμβρίου. Δεν θεώρησα άτοπο να μνημονέψω τον πατέρα μου στο μηνολόγιο: ανάμεσα σε έναν ποιητή που αγαπούσε και σ’ έναν επαναστάτη που θαύμαζε πιστεύω πως θα έχει καλή παρέα.

Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ημερολογίου μας, παρόλο που το όνομά του παραπέμπει ολοφάνερα στον αριθμό δέκα, decem. Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο Decem-ber ήταν ο δέκατος μήνας. Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε και ο Δεκέμβρης είναι πλέον δωδέκατος.

Ο Δεκέμβρης είναι ο μήνας με τις πολλές γιορτές, ξεκινώντας από τα Νικολοβάρβαρα (4-6 Δεκεμβρίου) και καταλήγοντας στα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά -και ενδιάμεσα έχουμε επίσης την Άννα, τον Σπύρο, τον Λευτέρη. Να είναι σύμπτωση οι τόσες γιορτές στον σκοτεινότερο μήνα της χρονιάς, όπου η μέρα βρίσκεται στα μικρότερά της; Να πούμε πάντως ότι με το παλιό ημερολόγιο, που είχαμε ως το 1923, το χειμερινό ηλιοστάσιο έπεφτε γύρω στις 9 Δεκεμβρίου -έτσι εξηγούνται και κάποιες παρετυμολογικές παροιμίες, ότι της Αγίας Άννας η μέρα παίρνει μιαν ανάσα ή ότι του Αγιού Σπυρίδωνα η μέρα παίρνει ένα σπυρί, δηλ. αρχίζει λίγο-λίγο να μεγαλώνει.

Τον Δεκέμβρη είχαμε και τα Δεκεμβριανά, τις συγκρούσεις του Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε βέβαια και για τα όσα ακολούθησαν τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου το 2008.

Ο φετινός Δεκέμβρης έχει, λένε όσοι τα προσέχουν αυτά, κάτι το ιδιαίτερο, που συμβαίνει κάθε κι εγώ δεν ξέρω πόσα χρόνια: έχει πέντε Σάββατα και πέντε Κυριακές. Ο φετινός Δεκέμβρης στην Ελλάδα έχει επίσης κάτι το ιδιαίτερο, που επίσης έχει να συμβεί κι εγώ δεν ξέρω πόσα χρόνια: οι γιορτές θα βρουν πάρα πολλές οικογένειες χωρίς στολίσματα, χωρίς δώρα, χωρίς θέρμανση, χωρίς χρήματα, χωρίς δουλειά. Παρ’ όλ’ αυτά, καλό μήνα, με κουράγιο και αλληλεγγύη!