ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΠΟΣΕΙΔΕΩΝ

            Αττικός μην - 12 Δεκεμβρίου εως 10 Ιανουαρίου

Ετυμολογία: Δεκέμβριος απ' το Δέκα ως Δέκατος μήνας (στο ρωμαϊκό ημερολόγιο). Το Δέκα, το σύνολο των δακτύλων, συγγενεύει με τη λέξη δάκτυλος. Εδώ ανήκουν ακόμα οι λέξεις δεκάτη (φορολογία), δεκατίζω και δεκατισμός.

Λαογραφία:

Οι Καλικάντζαροι ή Λυκοκάντζαροι (Αρκαδία, Μεσσηνία) ή διαπλεκόμενοι στη σημερινή τους εκδοχή, είναι κρυμμένοι μέσα στη γη, πελεκώντας τους στύλους που τη στηρίζουν.

Βγαίνουν το Δωδεκαήμερο (25 Δεκ. - 6 Ιαν.) και πειράζουν τους ανθρώπους της οικουμένης. Είναι μαυριδεροί, τριχωτοί, με κόκκινα μάτια, με τράγινα πόδια.

Κάλαντα:

«Χριστός γεννιέται, σα γήλιος φέγγει

σα νιο φεγγάρι, σαν παλικάρι.

Κυρά Θεοτόκο εκοιλοπόνα,

εκοιλοπόνα και παρεκάλιε!

μαμή να πάτε, μαμή να φέρτε» (Θράκη)

Στα κάλαντα τα παιδιά κρατούν καραβάκι. «Το καράβι αυτό -μας πληροφορεί ο Κυριακίδης- ενθυμίζει το πραγματικόν πλοίον, το οποίον κατά την εορτήν των Ανθεστηρίων στας Αθήνας εφέρετο επί τροχών επαναφέρον τον Διόνυσον, τον θεόν της βλαστήσεως» (βλ. Στ. Κυριακίδη, Γλώσσα και λαϊκός πολιτισμός. Αθήναι 1946, σ. 71).

Αρχαίες εορτές:

Γέννηση του Θείου Βρέφους Λικνίτη (λίκνο: κούνια) στους Δελφούς, που ήταν ο Διός Νύσος: Διό-νυσος, ο υιός του Θεού.

Γέννηση του Θείου Βρέφους Πλούτου στην Ελευσίνα, που συμβόλιζε τον πλούτο της χρονιάς, κατά το «Εκανε κι η Ελευσίνα στάρι».

Προετοιμασίες:

Γουρουνοχαρές και χοιροσφάγια, καθόσον οι μοσχαροκεφαλές ανήκουν στο απώτερο παρελθόν.

Οιωνοί και μαντείες:

Γίνονται υδατομαντείες, λεκανομαντείες, αριθμομαντείες και κατοπτρομαντείες.

Αυτά και καλό μήνα.

                                                    ΝΙΚΟΣ ΒΑΡΔΙΑΜΠΑΣΗΣ
                                        ΠΗΓΗ:ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 05/12/2001