Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2014

Μηνολόγιον Οκτωβρίου

Ο Οκτώβριος ή Οκτώβρης ή Οχτώβρης είναι ο δέκατος μήνας του ημερολογίου μας, όσο κι αν ολοφάνερα το όνομά του παραπέμπει στον αριθμό “οχτώ”. 
Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. 
Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο October ήταν ο όγδοος μήνας. 
Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε μια και ο Οκτώβριος είναι πια ο δέκατος μήνας.
Στον προφορικό λόγο, πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, λένε “ΟκτώΜβριος”. Κάποιοι το γράφουν κιόλας. 
Αυτό θεωρείται από τους λαθοθήρες (αλλά και από πολλούς καλοπροαίρετους) έσχατο δείγμα αμορφωσιάς, ενώ δεν είναι παρά ένας λαϊκός τύπος, μειωμένου ίσως κύρους, πάντως με πολύ παλιά ιστορία στη γλώσσα μας -όπως είχα γράψει παλιά, οχτακόσια χρόνια λάθος το λέμε!
Τε 1Πρώτη κυκλοφορία του «Κεφαλαίου» υπό Καρόλου Μαρξ
Πε 2Θανή Αριστοτέλους του Σταγειρίτου και Μαχάτμα Γκάντη γενέσιον
Πα 3Φραγκίσκου της Ασίζης γέννησις
Σα 4Θάνατος Τζάνις Τζόπλιν και Γκλεν Γκουλντ
Κυ 5Εκτόξευσις του Σπούτνικ Ι, του πρώτου τεχνητού δορυφόρου της Γης
Δε 6Εφεύρεσις τηλεφωνίας υπό Αλεξάνδρου Γκράχαμ Μπελ και θάνατος του επανεφευρέτη της, Στιβ Τζομπς
Τρ 7Έδγαρδου Άλαν Πόε γενέσιον

Τε 8
Πιττακού του Μυτιληναίου
Πε 9† Ερνέστου Τσε Γκεβάρα τελευτή (και Κορνηλίου του πολυτονιστού στιχοπλόκου γενέσιον)
Πα10Γενέσιον Ιωσήφ Βέρντι
Σα11Κάθοδος Εμπεδοκλέους του Ακραγαντίνου εις τον κρατήρα της Αίτνης -Εντίθ Πιαφ και Ζαν Κοκτώ θάνατος
Κυ12Ανακάλυψις της Αμερικής (αποφράς ημέρα)
Δε13Πρώτη έκδοσις του «Καλού στρατιώτου Σβέικ» υπό Γιάροσλαβ Χάσεκ
Τρ14† Λεονάρδου Μπερνστάιν
Τε 15† Ευγενίου Ο΄Νηλ
Πε16Γενέσιον Όσκαρ Ουάϊλντ
Πα17† Κοίμησις Φρειδερίκου Σοπέν
Σα18Επιμενίδου του Κρητός
Κυ19Γενέσιον Αυγούστου Λυμιέρ
Δε20Γενέσιον Αρθούρου Ρεμπώ
Τρ21Νικολάου Εγγονοπούλου γενέσιον
Τε 22Ξενοφάνους του Κολοφωνίου
Πε23Γενέσιον Εμμανουήλ Χατζηδάκη του μελωδού
Πα24† Ανδρέου Καρκαβίτσα
Σα25Γενέσιον Παύλου Πικάσσο
Κυ26Δημητρίου του Μυροβλήτου, Πανός του μεγάλου.
Δε27† Νικολάου Καζαντζάκη και Λου Ριντ
Τρ28Επέτειος του ΟΧΙ
Τε 29Αναχάρσιος του Σκύθου
Πε30Γενέσιον Θεοδώρου Δοστογέφσκι αλλά και Κωνσταντίνου Καρυωτάκη· θάνατος Αναστασίου Λειβαδίτη
Πα31† Φρειδερίκου Φελλίνι· και Ναπολέοντος Λαπαθιώτη γενέσιον
Εγώ πάντως δεν λέω Οκτώμβρης, προτιμώ να λέω
Οχτώβρης ή Οκτώβριος, αλλά και, όταν μιλάω γρήγορα, Σεπτέβρης, Νοέβρης, Δεκέβρης, το βρίσκω πιο εύκολο -αυτό το μβρ δεν είναι ό,τι το πιο ευκολοπρόφερτο.

Ο Οκτώβρης στο λαϊκό μηνολόγιο λέγεται (; ) Αγιοδημητριάτης, από τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 του μήνα. Δεν έχουν όλες οι ευρωπαϊκές γλώσσες και χώρες τα λατινικά ονόματα των μηνών. Έτσι, στα τσέχικα, ό

που τα ονόματα προέρχονται από το παλιό σλάβικο μηνολόγιο, ο Οκτώβρης είναι Říjen ενώ στα αλβανικά Tetori. Ο Οκτώβρης έδωσε το όνομά του στην Οκτωβριανή επανάσταση, η οποία όπως ξέρετε έγινε στις 25 Οκτωβρίου 1917 με το Ιουλιανό (παλιό) ημερολόγιο που ίσχυε τότε στη Ρωσία, κι επειδή μια από τις πρώτες ενέργειες των μπολσεβίκων ήταν να αλλάξουν το ημερολόγιο υιοθετώντας το Γρηγοριανό, αμέσως η επέτειος μεταφέρθηκε στις 7 Νοεμβρίου, κι έτσι όλα τα χρόνια η Οκτωβριανή γιορταζόταν Νοέμβριο.
Τα δικά μας Οκτωβριανά είναι η εξέγερση στην Κύπρο τον Οκτώβρη του 19δείτε εδώ αναλυτικότερα (πάντως στην τελευταία του έκδοση (2012) το Λεξικό Μπαμπινιώτη έχει διορθώσει τη γκάφα).
31 κατά των Άγγλων, αν όμως ανοίξετε το λεξικό Μπαμπινιώτη ή το ΛΚΝ θα δείτε ότι “Οκτωβριανά” λέγονται (δήθεν) οι συγκρούσεις που έγιναν μεταξύ Ελλήνων επιστράτων και Γάλλων στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 1916. Πρόκειται για λεξικογραφική γκάφα πρώτου μεγέθους, οι συγκρούσεις αυτές έγιναν Νοέμβριο και είναι τα Νοεμβριανά -για αυτή την απίστευτη τσαπατσουλιά
Ο Οχτώβρης είναι ο πρώτος πραγματικά φθινοπωρινός μήνας -την τελευταία Κυριακή αλλάζει και η ώρα, νυχτώνει απότομα νωρίτερα και επισημοποιείται έτσι ο επικείμενος ερχομός του χειμώνα. Επειδή όμως αλλάζει και η ώρα είναι ο μήνας του χρόνου με τη μεγαλύτερη διάρκεια, αφού διαρκεί 31 μέρες και μία ώρα. Έτσι κι αλλιώς, καλό μήνα!
(Αν όλα πάνε καλά, ίσως ανεβεί κάτι και το απόγευμα -κατ’ εξαίρεση!)


 ΠΗΓΗ:sarantakos.wordpress.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου