Νεολαία, κοινωνία & Ακρα Δεξιά:«Η νεολαία δείχνει τον δρόμο» - προς τα πού όμως;

                Νεολαία και Άκρα Δεξιά στην Ελλάδα

H Άκρα Δεξιά δεν ταυτίζεται απαραίτητα με τα πολιτικά μορφώματα που την εκπροσωπούν στο επίσημο πολιτικό σκηνικό. Ακροδεξιές πολιτικές υιοθετούνται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα από πολιτικές δυνάμεις ευρύτερες, που υπερβαίνουν τα στενά όρια των ακροδεξιών κομμάτων.

H ακροδεξιά κατεύθυνση ενός μέρους της νεολαίας δεν αποτελεί νέο φαινόμενο.

H νέα Άκρα Δεξιά δεν αιφνιδίασε, αλλά σε ένα βάθος χρόνου εξαπλώθηκε και εμπεδώθηκε ως συγκεκριμένη λογική αντιμετώπισης κοινωνικών ζητημάτων, στηριζόμενη στην απαξίωση των δημοκρατικών αξιών και του πολιτικού συστήματος.

Όσο οι δημοκρατικές δυνάμεις & οι θεσμοί επιτρέπουν την ανενόχλητη εκτέλεση & την ατιμωρησία ακροδεξιών λογικών & πράξεων, υποσκάπτουν την ίδια την ισχύ της δημοκρατίας. 

Οι δημοκρατικές δυνάμεις οφείλουν να υπερασπιστούν τη δημοκρατία, διαφορετικά όχι μόνο υποθάλπουν το νεοναζισμό, αλλά και ευνοούν την περαιτέρω απονομιμοποίηση της ήδη απαξιωμένης δημοκρατίας στη χώρα.

                 1. Νεολαία και κρίση στην Ελλάδα

Το ζήτημα της νεότητας αποτελεί ένα από τα κεντρικά διακυβεύματα όλων των σύγχρονων κοινωνιών και συνδέεται με τον τρόπο οργάνωσης της παραγωγής και αναπαραγωγής των κοινωνιών στις οποίες ζούμε. 

Παρά το μεγάλο ενδιαφέρον που συγκεντρώνουν η νεολαία και τα επίδικά της και στην Ελλάδα (πολλές φορές με εκκωφαντικό τρόπο - βλ. τα «Δεκεμβριανά 2008»), οι προθέσεις και τα περιεχόμενα των σχετικών λόγων και πράξεων παραμένουν άκρως αντιφατικά.

Στην Ελλάδα η συστηματική και επιστημονική μελέτη της νεολαίας είναι πρόσφατη υπόθεση, καθώς μόλις από τη δεκαετία του 1980 αρχίζει να διεξάγεται μια κρίσιμη μάζα μελετών(3)

Θα πρέπει όμως να επισημάνουμε ότι συνεχίζει να κυριαρχεί εδώ η σύγχυση μεταξύ έρευνας και δημοσκόπησης(4). 

Οι περισσότερες από τις εμπειρικές έρευνες που έχουν διεξαχθεί σε αυτό το διάστημα επικεντρώνονται στην πλειονότητά τους στο μαθητικό και φοιτητικό πληθυσμό.
 

Νέοι και νέες, όμως, δεν είναι μόνο οι μαθητές/τριες και οι φοιτητές/τριες, αλλά και όλοι εκείνοι και όλες εκείνες που ακόμη και σε πολύ νεαρή ηλικία εργάζονται για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους.

Ένα καθ’ όλα παράδοξο χαρακτηριστικό, το οποίο αποτυπώνει την οξεία αντιφατικότητα του κυρίαρχου δημόσιου και επιστημονικού ενδιαφέροντος για τη νεολαία είναι το πάντρεμα μίας «νεολατρείας» στο λόγο με έναν «μισονεϊσμό» στη πράξη(5). Βέβαια, η «νεολατρεία», που περιορίζεται μόνο στα λόγια, προσφέρεται για περαιτέρω μιντιακή κατανάλωση της νεότητας και των αναλώσιμων χαρακτηριστικών της. Γι‘ αυτό άλλωστε στο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνικών αλλαγών και η «νεότητα» μετατρέπεται από ένα κοινωνικό αγαθό σε ένα κοινό και περιζήτητο εμπόρευμα. 

Ο ταυτόχρονος «μισονεϊσμός», όπως αποδεικνύεται στην πράξη, φορτώνει, χωρίς καμία ιδιαίτερη περίσκεψη, τα όποια «χρέη» της τωρινής γενιάς στις επόμενες.

Η νεολαία της σημερινής Ελλάδας είναι η πρώτη εδώ και πολλές δεκαετίες - τουλάχιστον από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά - που θα ζήσει χειρότερα από τους γονείς της. Η κρίση, μέσα από έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο αντιμετώπισης των δομικών προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας από τις κυρίαρχες ελίτ, επιφυλάσσει για ένα μεγάλο κομμάτι της νέας γενιάς στην Ελλάδα ως μόνη επιλογή καριέρας την ανεργία, με το επίσημο ποσοστό της νεανικής ανεργίας να έχει ήδη ξεπεράσει το 50% και να συνεχίζει την ανοδική του πορεία(6).

Όποιες ελπίδες μπορούσαν να θρέψουν οι νέοι στην Ελλάδα για ανεξαρτητοποίηση και για «μια δική τους ζωή» αναβάλλονται - επ’ αόριστον. Συνεπώς, εκεί που οι προηγούμενοι μετασχηματισμοί της κοινωνίας άρχιζαν να τροποποιούν τις λεγόμενες παραδοσιακές,ιεραρχικές σχέσεις εξάρτησης μεταξύ νέων και ενηλίκων ή γονέων, οι νέοι τώρα θα συνεχίζουν να είναι εξαρτημένοι από τους ενήλικες γονείς τους.

Η εξάρτηση αυτή των νέων βαθαίνει ουσιαστικά, δεδομένου ότι οι ιεραρχικές σχέσεις μεταξύ νέων και ενήλικων ή γονέων μετατρέπονται ταυτόχρονα σε ανταγωνιστικές. Οι νέοι θα πρέπει τώρα να αντιμετωπίζουν τους ενήλικες ή γονείς τους ανταγωνιστικά για τα ίδια σπάνια κοινωνικά αγαθά - όπως η εργασία και οι δυνατότητες μόρφωσης. Ωστόσο, ακόμη και μια τέτοια «ανταγωνιστικότητα σε εξάρτηση» δεν περιλαμβάνει καμία ιδιαίτερη υπόσχεση για τους νέους αν λάβουμε υπόψη μας τις εργασιακές συνθήκες που επιδεινώνονται και διευρύνουν το καθεστώς των «φτωχών εργαζόμενων» (working poor) σε ένα όλο και μεγαλύτερο κομμάτι των εργαζόμενων.

Καθώς η σχέση νεολαίας και κοινωνίας στην Ελλάδα οξύνεται, η νεολαία αναζητά τρόπους έκφρασης με φόντο τα αδιέξοδα που δημιουργούνται. Στο πλαίσιο αυτό, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ένα κομμάτι της νεολαίας στην Ελλάδα αναζητεί την διέξοδο στην αποδοχή εκείνων των ακροδεξιών λογικών, που χρόνια τώρα καλλιεργούνται και συνιστούν ένα μέρος της «κανονικότητας» στην αντιμετώπιση των κοινωνικών ζητημάτων στην ελληνική κοινωνία. Προηγείται, δηλαδή, η νομιμοποίηση της ανισότητας ως κοινωνική πρακτική για να μπορεί στη συνέχεια να αποτελέσει και στοιχείο αποδεκτής συγκροτημένης ακροδεξιάς πολιτικής θέσης που τη δικαιολογεί. Για ένα μέρος της νεολαίας στην Ελλάδα η αποδοχή ακροδεξιών θεωριών και πρακτικών φαντάζει μια προσιτή αλλά και «νόμιμη» διέξοδος για την αντιμετώπιση κοινωνικών ζητημάτων.

2. Ενάντια στη μυθοποίηση της άκρας δεξιάς

Θεωρούμε αναγκαίο να αντιταχθούμε ευθύς εξ’ αρχής στην προσφιλή «εκτίμηση» ότι η ελληνική κοινωνία αιφνιδιάστηκε από την άκρα δεξιά - από τη Χρυσή Αυγή (Χ.Α.) εν προκειμένω. Μαζί, ενδεχομένως, με τη μια και μοναδική εξήγηση για αυτό: την κρίση. Θα προσπαθήσουμε δηλαδή να δείξουμε ότι στην ελληνική κοινωνία εδώ και χρόνια προετοιμάζεται ένα «γήπεδο» για την άκρα δεξιά πάνω στο οποίο παίζει ένα εύκολο παιχνίδι χωρίς ισχυρό αντίπαλο(7).

Το αποκλειστικό ενδιαφέρον για την αποδοχή της Χ.Α. - από τους νέους στη δική μας περίπτωση - περιορίζει την έρευνα στην κορυφή του παγόβουνου(8), και αρνείται έτσι πεισματικά να καταπιαστεί με πράξεις και παραλείψεις της πραγματικής δημοκρατίας στην Ελλάδα, χάρη στις οποίες η Χ.Α. μπορεί σήμερα να «συμπυκνώνει» πολιτικές θέσεις και να εκπροσωπεί τάσεις που έχουν καλλιεργηθεί μέσα στη κοινωνία, το κράτος και τους θεσμούς του.

H Χ.Α., όπως και άλλες εκφάνσεις της άκρας δεξιάς στην Ελλάδα - π.χ. ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός - ΛΑ.Ο.Σ(9), έρχεται να «καρπωθεί» τη σοδειά αρκετών δεκαετιών, χωρίς ωστόσο να έχει συμβάλει καθόλου στην σπορά και καλλιέργεια αυτής της σοδειάς. Η κύρια, λοιπόν, ευθύνη για τη στροφή στην άκρα δεξιά δεν μπορεί να καταγραφεί ως μαγική επιτυχία της δράσης της Χ.Α..

Αλλού πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα μας: καταρχήν στη σταδιακή και συστηματική απαξίωση της λειτουργίας της δημοκρατίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες από τους «εντός συστήματος». 

Η καταλυτική κοινωνική διαδικασία πίσω από την «μαγική» άνοδο της Χ.Α. συνίσταται στη γενικευμένη αναξιοπιστία του πολιτικού συστήματος και των δημοκρατικών θεσμών, καθώς και την συστηματική κατάλυση σημαντικών θεσμών της από τις πολιτικές ελίτ.

Παράλληλα καταλυτικό ρόλο για την άνοδο της Χ.Α. έπαιξε η έλλειψη ενός άλλου ισχυρού πολιτικού πόλου που θα μπορούσε να αντισταθμίσει μια στροφή προς την άκρα δεξιά.

Η άνοδος της Χ.Α. ωστόσο ούτε ξαφνικά προέκυψε ούτε επιβλήθηκε στην ελληνική κοινωνία. Τέτοιου είδους πρόχειρες αντιλήψεις - όσο προσφιλείς και να είναι -συμβάλλουν αφενός στη μυθοποίηση της Χ.Α. και των δυνατοτήτων της πολιτικής της δράσης. Αφετέρου απαλλάσσουν την υπόλοιπη, δημοκρατική κοινωνία από τις ευθύνες της για την κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας.

Και ακριβώς αυτή η λειτουργία του μύθου αυτού, η ασυλία που παρέχει στους «συνενόχους», θα πρέπει να μας κάνει πολύ καχύποπτους(10). 

Πρέπει συνεπώς να αντισταθούμε στη μυθοποίηση της πιο σύγχρονης και επίκαιρης εκδοχής της άκρας δεξιάς στην Ελλάδα, της Χ.Α., ως προς το βεληνεκές, την έκταση και σημασία της ίδιας της δράσης της και τις συνέπειές της στην ελληνική κοινωνία.

Όσο αυτονόητο και να μοιάζει, η δράση της ίδιας της Χ.Α. δεν είχε και δεν έχει ούτε το μέγεθος, ούτε τη σημασία που της αποδίδεται(11).

Ωστόσο, δεν πρέπει επ’ ουδενί να υποτιμούμε την επικινδυνότητα της πρόσφατης εκλογικής ανόδου και της δημοτικότητας της Χ.Α. Η Χ.Α. αποτελεί αυτή τη στιγμή το βασικό εκφραστή του απενοχοποιημένου εκφασισμού μιας μερίδας των πολιτών της χώρας.

Η επικινδυνότητα της συνίσταται κυρίως σε δύο σημεία: πρώτον, εγκυμονεί κινδύνους τόσο για την ίδια τη ζωή όσο και για την ποιότητα ζωής πολλών ανθρώπων που βιώνουν καθημερινά τη φασιστική βία και τρομοκρατία και δεύτερον, εγκυμονεί κινδύνους για την ίδια τη δημοκρατία στην Ελλάδα, καθώς δεν αποτελεί ένα αθώο παροδικό ξέσπασμα κάποιων πολιτών απέναντι στην κρίση, αλλά δύναται να αποτελέσει ένα είδος επόμενου βήματος στην αποδοχή, καθιέρωση και νομιμοποίηση των ακροδεξιών πρακτικών και λογικών

3. Ριζοσπαστικός κομφορμισμός της άκρας δεξιάς

Η άκρα δεξιά - όπως σε όλη την Ευρώπη, έτσι και στην Ελλάδα - δεν αποτελεί ούτε έναν διάττοντα αστέρα στο πολιτικό στερέωμα ούτε ένα μονοδιάστατο κοινωνικό και πολιτικό φαινόμενο. 

Η πολυπλοκότητά του εκφράζεται τόσο στις επιλεγμένες μορφές οργάνωσης και πολιτικής δράσης, όσο και στην ιδεολογική θεμελίωση αυτών των μορφών οργάνωσης και δράσης(12). 

Ακόμη και η ονομασία ως «άκρα δεξιά» αποτελεί ενίοτε μέρος του παιχνιδιού. Έτσι, για παράδειγμα, στην Ελλάδα και ο ίδιος ο πολιτικός χώρος αυτός αρέσκεται περισσότερο στον χαρακτηρισμό «ριζοσπαστική δεξιά», καθώς παραπέμπει σε θετικότερους πολιτικούς συνειρμούς από ό,τι το επίθετο «άκρα» (βλ. για παράδειγμα Κολοβός 2005).

Η άκρα δεξιά σε όλη την Ευρώπη - αλλά και στην Ελλάδα - δεν φημίζεται για την πλούσια θεματολογία και τις πρωτότυπες πολιτικές θέσεις και προτάσεις της. Δεν επιδεικνύει κάποια ιδιαίτερη πολιτική φαντασία ή εξυπνάδα και αυτό λόγω του ότι μπορεί να στηριχτεί στη γενικότερη κοινωνική δυναμική του μετασχηματισμού των κοινωνιών μας. 

Ελλείψει θεμάτων και εχθρών, πειραματίζεται, αυτοσχεδιάζει, προσπαθεί σε όλη την Ευρώπη εδώ και περίπου 30 χρόνια να ανακαλύψει και να προβάλει θέματα που μπορούν να λειτουργήσουν ως κόμβοι συσπείρωσης και ως διακριτά σημεία και θέματα φαινομενικής αντίθεσης και διαφοροποίησης από το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα. Ωστόσο, μια σειρά από πολιτικές αρχές του πρόσφατου οικονομικού, κοινωνικού και πολιτικού μετασχηματισμού μπορούν να γίνουν αποδεκτές από την άκρα δεξιά, καθότι είναι συμβατές με τις πολιτικές της αξίες. Σε αυτό το πλαίσιο, η άκρα δεξιά συμπυκνώνει και ενώνει σε πολιτικό πρόταγμα ευρύτερα αποδεκτές αξιακές θέσεις που ετοιμάζονται από καιρό και υιοθετούνται από ένα ευρύτερο πολιτικό φάσμα.

Η άκρα δεξιά είναι πρωτίστως και ουσιαστικά ένα ριζοσπαστικό μεν, κομφορμιστικό δε, κίνημα. Ο ριζοσπαστικός κομφορμισμός βοηθάει την άκρα δεξιά να θερίσει περισσότερα από αυτά που έσπειρε. 

Επιγραμματικά, μπορούμε να πούμε ότι το πρώτο «χέρι βοήθειας» για τη νέα δεξιά συγκροτείται από τον «ιστορικό αέρα» της «εποχής - περάσματος» και τον νεοφιλελεύθερο χαρακτήρα που κυριαρχεί στον μετασχηματισμό αυτό. Αυτή η «βοήθεια» προς τη νέα δεξιά ενισχύεται από μια επιπλέον ιδεολογική συμβολή «απ’ έξω». Ευρύτερες πολιτικές δυνάμεις συνδιαμορφώνουν ένα ιδεολογικό έδαφος, το οποίο επιτρέπει στην άκρα δεξιά να αλιεύει, ακόμη και στα «μετόπισθεν της αριστεράς»(13).

Η άκρα δεξιά προωθεί ιδεολογίες ανισότητας και επιδιώκει έναν κόσμο οργανωμένο στη βάση του κοινωνικού δαρβινισμού. Η όποια χωροχρονική πολιτική έκφραση της άκρας δεξιάς συνιστά συνειδητή περιφρόνηση της δημοκρατίας και, συνεπώς, αποτελεί ως τέτοια εστία βαρβαρότητας. Πέρα από αυτά τα γενικά χαρακτηριστικά και με αναφορά ειδικά στην σημερινή Ελλάδα μπορούμε να επισημάνουμε επιπλέον μερικά επιμέρους πολιτικά στοιχεία της άκρας δεξιάς:

► Ένας ριζοσπαστικός εθνικισμός αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της άκρας δεξιάς, περιλαμβάνοντας την ιδεολογική αξίωση για μια ομογενοποιημένη κανονικότητα, από την οποία άλλωστε προκύπτει και τεκμαίρεται η άρνηση της διαφοράς. Επιπλέον η έμφαση στο έθνος σηματοδοτεί & ένα είδος «εννοιολογικού εκσυγχρονισμού» του νέου φασισμού, δηλαδή την αντικατάσταση της έννοιας «λαός» με την έννοια «έθνος».

►Μια περίεργη αντισυστημικότητα – από τη γενικότερη απονομιμοποίηση του δημοκρατικού πολιτεύματος («όλοι οι πολιτικοί το ίδιο είναι») μέχρι τη λογική του «όλοι οι άλλοι(ουσιαστικά οι ελίτ) δεν είναι αρκετά ικανοί ή καθαροί για να δουλέψει το σύστημα».

►Ένα δύσκολο πολιτικό πάντρεμα, μεταξύ, αφενός, της υποστήριξης αντιλαϊκών (οικονομικών) πολιτικών και αφετέρου, της αξίωσης και απαίτησης για «εθνική προτεραιότητα» (national preference). Η παντρειά αυτή παράγει μια εσωτερική ένταση, η οποία όπως σε όλη την Ευρώπη, έτσι και στην Ελλάδα, έχει βρει ως το κατ’ εξοχήν πεδίο εκτόνωσης και εφαρμογής της μια πληθώρα πολιτικών εις βάρος των μεταναστών. Για παράδειγμα: και ο ΛΑ.Ο.Σ. δεν αντιτίθεται ολοκληρωτικά στην ύπαρξη μεταναστών στην χώρα μας, αλλά απαιτεί απλά μια ωμή ρύθμιση της παραμονής τους. Το σημαντικό και πολιτικά επικίνδυνο εδώ είναι το γεγονός ότι στην αξίωση αυτή συμμετέχει και ένα ευρύτατο πολιτικό φάσμα - πέρα από την άκρα δεξιά.

► Προσπάθεια μαζικής κινητοποίησης που βασίζεται, για παράδειγμα, στο (κοινό) βίωμα, στην αίσθηση της υποκειμενικής αδυναμίας και έκθεσης σε ανίκανες ελίτ και σε δυνάμεις που δεν ελέγχουμε. Ή, για παράδειγμα, στο βίωμα, στην αίσθηση της αδικίας, της έλλειψης αξιοπρεπούς αντιμετώπισης (βλ. και το σύνθημα του ΛΑ.Ο.Σ.: «μας κλέβουν τις δουλειές, μας κλέβουν την αξιοπρέπεια»).

           ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΡΒΑΚΗΣ

           ΜΑΡΙΑΝΘΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΟΥ

            ΙΩΑΝΝΑ ΠΕΤΡΙΤΣΗ

            ΤΑΝΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

                  

                                                                                              Ιούλιος 2013

========================================================

3. Από τις οποίες άλλωστε αντλούμε και εμείς τα στοιχεία για τις αναφορές μας. 

4. Βλ. αναλυτικότερα Μαρβάκης και Παύλου (2007).

5. Παραφράζοντας και επεκτείνοντας μια φράση του ιστορικού Αντώνη Λιάκου στο Βήμα της Κυριακής, 30/03/2008, Α26.

6. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε τον Οκτώβριο του 2012 η Ελληνική Στατιστική Αρχή, η ανεργία στις ηλικιακές ομάδες 15-24 και 25-34 ετών άγγιξε τον Ιούλιο του 2012 τα ποσοστά 54,2% και 31,4% αντίστοιχα, ενώ το συνολικό ποσοστό ανεργίας για όλες τις ηλικιακές ομάδες ανερχόταν στο 25,1% ( http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A0101/PressReleases/A0101_SJO02_DT_MM_07_2012_01_F_GR.pdf). Επίσης, η Eurostat σημειώνει το ποσοστό ανεργίας των νέων έως 25 ετών σε 58,4% και το συνολικό ποσοστό ανεργίας για όλες τις ηλικίες στην Ελλάδα σε 26,4% για το Δεκέμβριο του 2012 (http://europa.eu/rapid/press-release_STAT-13-50_en.htm ).

7. Βλ. Μαρβάκης (2011).

8. Παραμένει στη κορυφή προκειμένου να μην χρειάζεται να ενδιαφερθεί για την πραγματική έκταση και το βάθος του συνολικού «παγόβουνου», την ιστορία της δημιουργίας του καθώς και τις ευθύνες της ευρύτερης κοινωνίας στα παραπάνω.

9. Καθώς τον τελευταίο καιρό γίνεται συχνά συζήτηση σχετικά με το αν η Χ.Α. μπορεί να θεωρηθεί «ακροδεξιά» και αν πρέπει να συγκαταλέγεται στις ακροδεξιές πολιτικές δυνάμεις ή αν πρέπει να υπάρξει κάποια διάκριση ή διαχωρισμός της στη βάση της νεοναζιστικής της φυσιογνωμίας, οφείλουμε εδώ να επισημάνουμε ότι στην παρούσα μελέτη η Χ.Α., παρά την ιδιαιτερότητα της ως προς τη σύνθεση, την επιχειρηματολογία και τις μεθόδους δράσης της, δε διαχωρίζεται κάθετα από την (όποια) άκρα δεξιά όσον αφορά την πολιτική της «ουσία». Με σκοπό την πληρέστερη κατανόηση των κοινωνικών διάστασεων/προεκτάσεων των ακροδεξιών πολιτικών στην Ελλάδα, η Χ.Α. καθίσταται αντιληπτή ως ένα (νεοναζιστικής έμπνευσης) «άκρο» του (ακρο)δεξιού πολιτικού φάσματος στη βάση του λόγου και των πρακτικών της, που προπαγανδίζουν, καλλιεργούν, νομιμοποιούν και ενισχύουν την κοινωνική ανισότητα.

10. «Η θέση τώρα ότι η πτώση της Δημοκρατίας οφείλεται στη δράση των «άκρων», όχι μόνο αθωώνει όλες τις μη ακραίες, τις αποκαλούμενες «μετριοπαθείς» πολιτικές δυνάμεις παρουσιάζοντάς τες αναγκασμένες να αποδεχθούν την τελική παράδοση της εξουσίας στους Ναζί, αλλά επιπλέον συγκαλύπτει την πολιτική τους ευθύνη καθ’ όλη τη διάρκεια της δημοκρατικής περιόδου» (Χατζηιωσήφ 2012, σελ.14-15).

11. Επίσης, η συγκεκριμένη έκφανση της άκρας δεξιάς πρέπει με τη σειρά της να «αποδείξει» ότι μπορεί να χειριστεί αυτή τη πολιτική σοδιά. Η «απόδειξη» αυτή είναι αναγκαία προκειμένου να αποκτήσει η Χ.Α. – ως επίκαιρος εκφραστής της άκρας δεξιάς στην Ελλάδα - επιπλέουν πόρους(από χρήματα μέχρι αναγνώριση και πολιτικό know-how) από πολιτικές δυνάμεις που θα εκτιμήσουν ως ωφέλιμη την δράση της Χ.Α. για δικούς τους σκοπούς. Για παράδειγμα: οπορτουνισμός ορισμένων πολιτικών, τρομοκρατία ενάντια συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων – ως οιονεί «προληπτική αναχαίτιση» πιθανών αντιστάσεων, για παράδειγμα των μεταναστών, οι οποίοι ως επισφαλέστατοι εργαζόμενοι πλήττονται πρώτοι και βάρβαρα από τη «κρίση».

12. Βλ. π.χ. τις εργασίες του Cas Mudde (2007, 2011), http://www.eurozine.com/articles/2010-08-31-mudde-en.html

13. Όπως αναφέρει ο Γιώργος Τσιάκαλος στο «ΒΗΜΑ των Ιδεών», Θεωρίες συνωμοσίας και ρατσισμός. Η Ακροδεξιά αλιεύει ψηφοφόρους στα μετόπισθεν της Αριστεράς, 7/9/2007, http://www.vimaideon.gr/PrintArticle.aspx?d=20070907&nid=5912816&sn=%CE%A0%CE%9F%CE%9B%CE%99%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%91

 ==========================================================

Το Ίδρυμα Friedrich Ebert (FES) ιδρύθηκε το 1925 ως πολιτική παρακαταθήκη του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου Προέδρου της νεοπαγούς Γερμανικής Δημοκρατίας.

Ο σοσιαλδημοκράτης Φρίντριχ  Έμπερτ - ο οποίος από απλός τεχνίτης ανήλθε στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα – ορμώμενος από τις προσωπικές του εμπειρίες από τον πολιτικό στίβο, εισηγήθηκε τη σύσταση ενός ιδρύματος με τους ακόλουθους στόχους:

►την προώθηση της πολιτικής και κοινωνικής διαπαιδαγώγησης ανθρώπων από όλους τους χώρους υπό το πνεύμα της δημοκρατίας και του πλουραλισμού,

►τη διευκόλυνση της πρόσβασης ταλαντούχων νέων στην ανώτατη εκπαίδευση, ανεξάρτητα από τις οικονομικές δυνατότητες των γονέων τους, μέσω της χορήγησης υποτροφιών και

►τη συνεισφορά στη διεθνή συνεννόηση και συνεργασία.

Το Ίδρυμα Friedrich Ebert το οποίο απαγορεύθηκε από τους Εθνικοσοσιαλιστές το 1933 και επαναλειτούργησε το 1947, αναπτύσσει έκτοτε εκτενή δράση με γνώμονα πάντα τους πρωταρχικούς αυτούς στόχους.

Είναι κοινωφελής ιδιωτικός και πολιτιστικός φορέας, αφοσιωμένος στις ιδέες και της θεμελιώδεις αξίες της σοσιαλδημοκρατίας.

 Επίκαιροι βασικοί θεματικοί άξονες της δράσης του Ιδρύματος Friedrich Ebert είναι:

۞Η κοινωνία της δικαιοσύνης

۞Η καινοτομία και η πρόοδος

۞Η ενεργητική δημοκρατία