Επιστροφή στα εθνικά κράτη;

B. Bιλιάρδος

Αφού δεν υπάρχει προθυμία για τη δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, η λύση είναι η υποχώρηση στο προηγούμενο στάδιο – στην εποχή όπου όλες οι χώρες υπάγονταν μόνο στην ΕΕ, η οποία εγγυόταν την ειρήνη και την πρόοδο

«Ο οικονομολόγος, όπως και ο πολιτικός, όταν απευθύνεται στην κοινή γνώμη (η απροσδιόριστη μαζική κοινή γνώμη εμπεριέχει τόσο το ουσιώδες, όσο και το επουσιώδες), χρησιμοποιεί επίσης την πειθώ - αλλά, σε αντίθεση με τον πολιτικό, μόνο υπό τη διάσταση της ως ρητορικό συμπλήρωμα της αλήθειας»(Keynes).

Είναι προφανές ότι, ευρισκόμαστε σε μία πάρα πολύ κρίσιμη καμπή της ιστορίας, όσον αφορά την Ελλάδα, την Ευρωζώνη, καθώς επίσης τον υπόλοιπο πλανήτη.

Περιοριζόμενοι στα δύο πρώτα και ξεκινώντας από την πατρίδα μας, θα λέγαμε πως έχει τρεις τουλάχιστον επιλογές στη διάθεση της - ενώ πρέπει να αποφασίσει άμεσα κάποια από αυτές, πριν είναι πολύ αργά.

(α)Να παραμείνει κράτος-μέλος της Ευρωζώνης, επιδιώκοντας την περαιτέρω επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των χρεών της, με χαμηλότερο επιτόκιο, ενδεχομένως με μία περίοδο χάριτος - έτσι ώστε να είναι εφικτή η ανακύκλωση των δανείων (κανένας δεν απαιτεί την εξόφληση του χρέους, αρκεί μόνο η εξυπηρέτηση του), παράλληλα με τη μείωση των ετήσιων τόκων, η οποία θα απελευθέρωνε πόρους για δημόσιες επενδύσεις.

Στη συγκεκριμένη διαπραγμάτευση θα έπρεπε να επιδιωχθεί η εκδίωξη του ΔΝΤ, χωρίς αυτό να αποκλείει βέβαια την εύλογη επιτήρηση της χώρας από τους εταίρους-δανειστές της.
Επίσης, η διατήρηση των στρατηγικών, των κερδοφόρων, καθώς επίσης των κοινωφελών επιχειρήσεων στην ιδιοκτησία του δημοσίου, έτσι ώστε να περιορισθούν οι ιδιωτικοποιήσεις σε όλες τις υπόλοιπες - όταν όμως αυξηθούν οι τιμές τους, με την είσοδο της Ελλάδας σε πορεία ανάπτυξης

Τέλος, η ανάλογη αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων των τραπεζών (επιμήκυνση δόσεων, χαμηλά επιτόκια, περίοδος χάριτος, μερική διαγραφή), έτσι ώστε να μην υπάρξουν άδικοι πλειστηριασμοί και κατασχέσεις, να ανακάμψει η αγορά ακινήτων, καθώς επίσης να μην διακινδυνεύσουν με χρεοκοπία οι τράπεζες.

Υπενθυμίζουμε εδώ πως οι τόκοι του ελληνικού δημοσίου έχουν ήδη περιορισθεί σημαντικά, στα 6 δις € περίπου από 16 δις € προηγουμένως, ενώ έχει προηγηθεί μία διαγραφή ονομαστικού χρέους περί τα 130 δις € (πραγματικού, συμπεριλαμβανομένης της επιμήκυνσης δηλαδή και των επιτοκίων, πλησιάζει τα 180 δις €).

Δυστυχώς βέβαια, η διαγραφή έγινε έναντι υπέρογκων ανταλλαγμάτων, όπως η απώλεια της εθνικής κυριαρχίας, το αγγλικό δίκαιο, οι δρακόντειες δανειακές συμβάσεις κοκ. – ενώ συμπεριέλαβε ατυχώς τα ασφαλιστικά ταμεία, τους οργανισμούς του δημοσίου και τους ιδιώτες ομολογιούχους.

(β)  Να προσπαθήσει να μείνει κράτος - μέλος της Ευρωζώνης, διαπραγματευόμενη μία ακόμη διαγραφή ενός μεγάλου μέρους του δημοσίου χρέους της, με περίοδο χάριτος και με ρήτρα ανάπτυξης - εκβιάζοντας με στάση πληρωμών και αναλαμβάνοντας συνειδητά το ρίσκο της υποχρεωτικής εξόδου από το κοινό νόμισμα και την ΕΕ (αφού δεν μπορεί μία χώρα να είναι μέλος της ΕΕ, εάν εγκαταλείψει την Ευρωζώνη).

Πιθανολογούμε πως αυτή είναι η θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κρίνοντας από τις καθαρές τοποθετήσεις ορισμένων στελεχών της (άρθρο), καθώς επίσης από τις «υπεκφυγές με νόημα» κάποιων άλλων της «αριστερής πλατφόρμας». Προφανώς δεν την κρίνουμε, ενώ θα ήταν φυσικά ευχής έργο να τα καταφέρει – αν και αμφιβάλλουμε πάρα πολύ.

Διαφωνούμε βέβαια ως προς το λογιστικό έλεγχο του χρέους, ο οποίος θα εξυπηρετούσε μόνο την απόδοση ευθυνών – αφού οι υποχρεώσεις έχουν ήδη μεταβιβασθεί σε νέους δανειστές, μετά το PSI.

Όσον αφορά τώρα τις εσφαλμένες αναφορές σε επαχθές ή επονείδιστο χρέος, θα προτείναμε να μελετηθεί η ανάλυση μας για τον Ισημερινό - ενώ σχετικά με την πορεία της Αργεντινής, θα ήταν καλύτερα να είναι ενημερωμένος κανείς, για όσα προηγήθηκαν, έτσι ώστε να είναι κατάλληλα προετοιμασμένος (ανάλυση).

Κατά την άποψη μας οι υπερβολικές, ανέφικτες προεκλογικές υποσχέσεις, κυρίως όμως η διασπορά ψευδών ελπίδων, δεν είναι ότι καλύτερο - θα έπρεπε δε να τιμωρούνται ποινικά, είτε αυτός που το κάνει είναι πολιτικός, είτε δημοσιογράφος, είτε οικονομολόγος.

(γ)  Να εγκαταλείψει εκούσια την Ευρωζώνη (άρα υποχρεωτικά και την ΕΕ), κηρύσσοντας «μονομερώς στάση πληρωμών» (χρεοκοπία) και επιστρέφοντας στη δραχμή - ή δυνατόν μετά από σωστές διαπραγματεύσεις, όπως αυτές στο σενάριο μας από το παρελθόν (Ελλάδα, ενώπιοι ενωπίων).

Σε μία τέτοια περίπτωση, το ελάχιστο που θα απαιτούταν από την τότε κυβέρνηση, θα ήταν η επίτευξη μίας συμφωνίας που θα επέτρεπε τη μετατροπή των συνολικών εξωτερικών χρεών της Ελλάδας σε δραχμές – η οποία έχει ουσιαστικά απαγορευθεί με την υπογραφή του PSI (κάτι που ενδεχομένως συνιστά το μεγαλύτερο έγκλημα της πολιτικής ηγεσίας εκείνης της εποχής).

Εάν παρέμενε δε η χώρα μέλος της ΕΕ, χωρίς να χάσει τις κοινοτικές επιδοτήσεις, οι οποίες χρηματοδοτούν ουσιαστικά ένα πολύ μεγάλο μέρος των δημοσίων δαπανών σήμερα, θα ήταν εξαιρετικά επιθυμητό – αν και πολύ δύσκολο στην  επίτευξη του.

Φυσικά η «λύση» αυτή θα ήταν εξαιρετικά επώδυνη, τουλάχιστον για τα μεσαία και κατώτερα εισοδηματικά στρώματα – αν και δεν θα ερχόταν η συντέλεια του κόσμου. Οπωσδήποτε όμως θα έπρεπε να έχουν ενημερωθεί οι Πολίτες εκ των προτέρων, με κάθε λεπτομέρεια – ενώ η απόφαση όφειλε να είναι δική τους, με τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Εάν η απόφαση λαμβανόταν μόνο από την κυβέρνηση ή από τη Βουλή, θα ήταν εσχάτη προδοσία απέναντι στους Έλληνες – ίσως η οδυνηρότερη, στη μακρόχρονη ιστορία τους.

Οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ πως τα πρωτογενή πλεονάσματα που λέγεται πως έχει η χώρα, δεν θα αρκούσαν σε καμία περίπτωση για την επιβίωση της – αφού ακόμη και αν υποθέσουμε πως υπάρχουν, θα μειώνονταν δραστικά μετά από τέτοιες μονομερείς ενέργειες.

Για παράδειγμα, προφανώς οι Ευρωπαίοι θα απέφευγαν να κάνουν τουρισμό στην Ελλάδα, έχοντας χάσει τα χρήματα τους και μάλλον δεν θα αγόραζαν τα ελληνικά προϊόντα - οπότε θα μειώνονταν δραματικά τα έσοδα του κράτους, θα αυξάνονταν τα δημόσια ελλείμματα, τα οποία δεν θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από τις αγορές κοκ. Όσον αφορά τους γεωπολιτικούς και λοιπούς κινδύνους, οφείλουν να συμπεριληφθούν στις όποιες σκέψεις – αφού δεν είναι καθόλου αμελητέοι.

Η Ευρωζώνη

Στο θέμα της Ευρωζώνης τώρα, είναι δεδομένο το ότι, η Γερμανία δεν έχει καμία πρόθεση να συμβιβασθεί, μειώνοντας τα εμπορικά της πλεονάσματα (ευρωπαϊκές ασυμμετρίες) και δεν φαίνεται να έχει καμία διάθεση να ολοκληρωθεί η ένωση, δημιουργώντας τις «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» – ενώ η πρωσική της κυβέρνηση δεν πρόκειται να εγκαταλείψει μόνη της το ευρώ (ανάλυση μας).

Αυτό που απομένει λοιπόν είναι η ελεγχόμενη επιστροφή όλων των χωρών μαζί στην αφετηρία: στην «προ ευρώ» εποχή δηλαδή, όπου όλες οι χώρες είχαν τη νομισματική κυριαρχία τους, διατηρώντας τα νομίσματα τους συνδεδεμένα με την ευρωπαϊκή μονάδα (Ecu).

Αυτή είναι ίσως η βέλτιστη λύση σήμερα, με την οποία θα ήταν σύμφωνη και η Μ. Βρετανία – η επιστροφή λοιπόν στα εθνικά κράτη, με τα δικά τους νομίσματα, παράλληλα με την παραμονή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πόσο μάλλον εάν αποφασιζόταν η κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική όλων των μελών της ΕΕ, καθώς επίσης η διεύρυνση της μεταξύ τους οικονομικής συνεργασίας – με ευρωπαϊκές εταιρείες αξιολόγησης, με ευρωπαϊκούς Θεσμούς (Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμια Τράπεζα) κοκ.

Εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, αργά ή γρήγορα η Ευρωζώνη θα διαλυθεί, με πιθανότερη αφετηρία την Ιταλία – τα οικονομικά προβλήματα της οποίας, λόγω μεγέθους, δεν μπορούν να επιλυθούν όπως αυτά της Ελλάδας, ούτε από την ΕΚΤ. Πολύ σύντομα λοιπόν η Ιταλία θα αντιμετωπίσει το ερώτημα «Τρόικα, διαγραφή ή λιρέτα», πριν ακόμη οδηγηθεί στη χρεοκοπία – με την απάντηση να είναι αυτονόητη.

ΠΗΓΗ:www.analyst.gr

H 2η σελίδα του άρθρου

η 3η σελίδα του άρθρου